Nemrut Dağı, Kommagene Kralı I. Antiochos’un kendisi için yaptırdığı anıt mezara ve ayrı ayrı teraslarda yüzünü doğuya ve batıya dönmüş görkemli tanrı heykellerine ev sahipliği yapıyor. Adıyaman ili Kahta ilçesi sınırları içerisinde bulunan Kommagene Krallığından kalma tanrı heykeller, iki bin yıldır gurur dolu bakışlarla her sabah ufkun aydınlanışını izliyor.

Dünyanın en muhteşem gün doğumu ve gün batımının görüldüğü Nemrut Dağının zirvesine Yunan, Roma ve Pers, hatta Anadolu tanrılarının heykelleri yaptırmış Antiochos, Doğu ve Batı dinlerini birleştirip Kommagene Krallığını bunun merkezi yapma hayalindeydi.



Nemrut Dağı, 1881’de Diyarbakır’da yol yapım işlerinde görevli Alman mühendis Charles Sester tarafından dünyaya duyurulana kadar birkaç köylü haricinde kimsenin zirvesindeki kalıntıları bilmediği bir yer olarak kalmış.

Doğu terasında bir aslan figürü tarafından korunan, tanrıların oturduğu tahtın arkasına kazınmış Yunanca yazıtları çözen araştırmacılar, buranın Kommagene Kralı I. Antiochos tarafından yaptırıldığını tespit etmiş.

Kommagenelerin Kutsal Dağı: Nemrut
Nemrut Dağı’nın tarihi önemi Kommagene Krallığına dayanıyor. Krallık MÖ 162 yılında, Güneydoğu Toroslar ile Fırat Nehri arasında kalan bölgede kurulmuş. Batıda Kilikya, kuzeyde ise Kapadokya ile çevrili. Asur ve Hitit egemenliğinde yaşmış krallık, Büyük İskender’in Anadolu’yu fethiyle birlikte bir dönem Büyük İskender egemenliğine girmiş.

Ataları olan Persleri, Makedonları ve bölgedeki diğer toplulukları bir araya getiren Mithridathes Kalinikos tarafından bağımsız bir devlete dönüşmüş. Mithridathes, kurduğu bu yeni devlete Yunancada ‘Genler Topluluğu’ anlamına gelen Kommagene adını vermiş. MÖ 162’de bağımsızlığını kazanan devlet bölgede 234 yıl boyunca hüküm sürmüş.

Roma İmparatorluğu ve Pers Krallığı arasına sıkışmış küçük bir devletçik olan Kommagene Krallığının ilk merkezi Arsameia, başkenti ise Samosata (Samsat) olmuş. Farklı inanç ve kültürlere sahip topluluklardan meydana gelen, Kommageneliler arasında birlik sağlamayı başaran Mithradates, Tanrılarla olan bağını güçlendireceği ve böylece ulusunu barış içinde yaşatacağı inancıyla ülkesinin çeşitli yerlerinde tapınaklar yaptırmış.

Mithradates’in ölümünden sonra yerine geçen oğlu Kral I. Antiochos, aldığı uzlaşmacı mirası bir adım öteye taşıyarak Doğu ve Batı dinlerini birleştirip, Tanrı olma sevdasına kapılmış. ‘Ne kadar yükseğe çıkılırsa Tanrıların göksel tahtlarına o kadar yakın olunur’ geleneğiyle Nemrut Dağının zirvesine kendi tapınağını inşa ettirmiş.

Ölümünden sonra gömüleceği anıt mezarın hem Doğu hem de Batı teraslarına sıra halinde dizili blok halde sekiz yontma taştan heykeller, kabartmalar ve yazıtlar diktirmiş. Pers ve Yunan tanrıları heykeli arasındaki yer alan Kral Antiochos’un heykeli, kralın bu iki kültürü birleştirip kendini de tanrılaştırma amacını temsil ediyor.

Kral I. Antiochos bu muazzam eserini bitiremeden ölmüş. Mezarının tanrı heykellerinin sıralandığı piramid şeklindeki tümülüsün altında olduğu düşünülse de gerçek mezar hala bulunamamış. Yerine geçen oğlu ise ne yarım kalan işleri bitirmiş ne de babasının hayalini kurduğu yeni dini devam ettirmiş.



Nemrut Dağı, Nemrut Dağı Milli Parkı içerisinde yer alıyor. Deniz seviyesinden 2 bin 150 metre yükseklikte dünyanın en yüksek açık hava müzesi. Park alanı 1987’den bu yana UNESCO Dünya Miras Listesinde.

Nemrut Dağı sadece muhteşem gün batımı ve ufka gözünü dikmiş heykellerden ibaret değil. Dev tümülüs ve heykeller dışında Nemrut Dağı Milli Parkında Kommagene Krallığı, Helen ve Pers kültürleri yanında İslam eserlerinin izlerinin sürüleceği çok katmanlı bir kültürel yolculuğa çıkabileceğiniz bir coğrafya.

Arsemia (Eski Kale), Yeni Kale, Karakuş Tümülüsü, Cendere Köprüsü milli park sınırlarında, Nemrut gezilecek yerler listesinde yer alıyor. Doğu ve Batı dinlerini birleştirerek dünya dini yaratıp Nemrut’u onun merkezi yapmak isteyen küçük bir krallıktan beklenmeyecek kadar çok miras sizi bekliyor.

ALINTI