Tarihte pek çok önemli savaşçı ve lider vardır. Ancak bazıları, sadece askeri başarıları ile değil, aynı zamanda karakterleri ve liderlik özellikleri ile de iz bırakırlar. Büyük Selçuklu İmparatorluğu'nun tarihinde de böyle bir lider vardır: Sultan Sencer. Melikşah ve Karahanlı Türkan Hatun'un oğlu olan Sultan Sencer, kendine has özellikleriyle birçok savaşta başarı elde etmiş ve halkı tarafından sevilmiştir. Ancak kader, onu bir gün esir düşürecektir.
Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah ve Karahanlı Türkan Hatun’un oğludur. Çok iyi eğitim almış, hem maddi hem de manevi olarak güçlü bir Sultandı. Kılıç, kalkan, gürz ve ok kullanmakta çok yetenekliydi. Horasan Emirliğinden 1153 yılına kadar katıldığı 40’ın üzerindeki savaşta hiç yenilmemesi, askeri dehası hakkında oldukça önemli fikir verir. Bu savaşların tamamında kendisi de herhangi bir askeri gibi savaşmıştır. Dönemin genel alışkanlığına uymayacak şekilde affedici ve birleştirici bir karaktere sahipti. Harezmşah Atsız’ı defalarca yenmesine rağmen, boylarda dağılma olmaması için her af talebini olumlu karşıladığı ve cesaretinden dolayı kendisini takdir ettiği için öldürtmediği bilinir.
1153 Yılında konar göçer oğuzlardan vergi tahsil eden görevlisinin yaptığı haksızlık üzerine Oğuzlar tahsildarı öldürdüler. Bölge Komutanı (Şıhne) emrindeki orduyla Oğuzların üzerine yürüdü. Oğuzlar Sencer’e bağlı olduklarını bildirerek vergiyi artırmayı teklif ettiler. Ancak Şıhne uzlaşmaz tavrını sürdürerek üzerlerine saldırdı. Oğuzlar onu bozguna uğratıp öldürdüler. Bunun üzerine otoriteyi tesis etmek zorunda olan Sencer Oğuzların üzerine yürüdü. Oğuzların ileri gelen Ak Sakallı Kocaları gelip Şıhne’nin kan bedelini ödeyeceklerini, vergiyi de artıracaklarını söylediler. Sencer bu teklifi olumlu bulsa da, öldürülen şıhnenin torunu başta olmak üzere bazı komutanların ısrarı üzerine Oğuzlara saldırdı. Hiç beklenmeyen bir yenilgi aldı. Ordusu bozguna uğradı ve kendisi de Oğuzlara esir düştü.

Başta kendisine saygı gösteren Oğuz boyları sonradan bir kafese kapatarak yaklaşık 3 yıl esir tuttular. Bu esaretinde çok sıkıntılar çektiği bilinmektedir. Esaretten kurtulup kaçsa da yaşının ilerlemesi ve Türkistan’da Karahıtay istilasının ilerlemiş olması sebebiyle değişen ortam şartları devletini tekrar ayağa kaldırmasına olanak vermemiştir. 1157 Yılında Merv’de hayata gözlerini yumdu. Türbesi halen oradadır. Bu türbe Moğol istilasında yıkılmıştır. Sonradan restorasyonu yapılsa da SSCB döneminde tekrar harabeye döndürüldü. Türkmenistan’ın bağımsızlığını kazanmasından sonra tekrar restore edilmiştir.
Şenol SOYDAN

Kaynaklar :
KAFESOĞLU. İ, Selçuklu Tarihi, Milli Eğitim Basımevi, 1972, İstanbul
AYAN. E, Büyük Selçuklu İmparatorluğu’nda Oğuz İsyanı, Kitabevi Yayınları, 2007, İstanbul
SEVİM. A, Anadolu’nun Fethi Selçuklular Dönemi (Başlangıçtan 1086’ya Kadar), TTK yayınevi, 1988. Ankara.
KÖYMEN. M. Altay, Büyük Selçuklu İmparatorluğu Tarihi, TTK Yayınevi, 2000, Ankara