Bu oldukça kapsamlı, uzun uzadıya düşünülmesi gereken bir konu. İnsanoğlunun icat ettiği o kadar çok şey var ki, buna tek bir cevap verebilmek, doğrusunu söylemek gerekirse çok zor. Bu soru, kişiden kişiye değişkenlik gösterebilecek bir cevap aynı zamanda.

Şahsi fikrime göre; ateş, tekerlek, elektrik ve internet en büyük buluşlarımız. Günümüz şartlarına bakarsak bunların ne kadar önem ifade ettiğini rahatlıkla anlayabiliriz. Bu 4 buluştan biri bugün hayatımızda olmasa, elbette ölmeyiz; ama hayatımızı da ciddi anlamda zorlaştıracağı açık ve net.

O zaman işi kolaylaştıralım ve soruyu şöyle soralım: "Ateş, tekerlek, elektrik ve internet." Sizce bu dört icattan hangisi daha büyük, daha önemli bir icat?

Ben bu soruya kesinlikle "ateş" yanıtını vermeyi yeğlerim. " Burada, internet dururken ateş de neyin nesi?" diyebilirsiniz. " Sen bir arkeologsun. O yüzden eski icatlar senin gözünde değerlidir." diye düşünebilirsiniz.

Bu arada bahsi geçmişken, bir arkeologun gözünde bir şey ne kadar eski olursa değerlidir, görüşü tamamen yanlıştır. Biz tarihe, yıllanmış şarap gözüyle kesinlikle bakmıyoruz. :)

Konuma geri dönecek olursak; ateşin, diğer icatlardan daha önemli olduğunun kanıtlarını size sunmak istiyorum:

Evvela, ateş, en az 1 milyon yıldır hayatımızda var olan bir araç. Hatta son yapılan arkeolojik araştırmalara göre 1 buçuk milyon yıl öncesine kadar gidiyor. Ne kadar bazen bilinçsiz kullanıp yangın çıkarsak da en az 500 bin yıldır biz ateşi kontrol altında tutup birçok alanda ateşten faydalanmayı başarıyoruz. Peki nerelerde kullanıyoruz ateşi?

Ateş ilk bulunduğunda atamız olan "Homo Erectus", ateşi savunma amaçlı kullanıyordu. Özellikle vahşi hayvanların saldırılarından korunmak için. Uzun yüzyıllar ateş, bu işleviyle kullanıldı.

Yüzyıllarca insan gündüz güneşin gece ayın ışığından faydalanırken vahşi hayvanlardan korunmak isteyen insanoğlu mağaralarda yaşıyordu. Mağaraları bilirsiniz basıktırlar; fakat daha önemlisi karanlıktırlar. İşte insan, içerideki karanlığı önlemek ve ışık kaynağı oluşturmak için kullandı ateşi.

İnternet, cep telefonu, telefon, telgraf, mektup... Bunların daha hiçbiri yokken ateş vardı. Haberleşmenin ve iletişim kurmanın en ilkel yoluydu ateş ve duman. Daha konuşamıyorken insan, sözlü ifade yokken birbirleriyle ateş ve dumanı kullanarak iletişim kuruyordu, haberleşiyordu. Aslında bu ritüel de uzun yüzyıllar kullanıldı. Örneğin, bir yerden duman kokusu geliyorsa ve daha yeni yakıldıysa ateş bu, imdat çağrısı demekti.

Ama ateşi değerli kılan en önemli özelliklerinden birisi, ısınmada kullanılmasıydı. Evet, biz bugün hala ateşi ısınmak için kullanabiliyoruz. Bugün ateş kelimesinin aklımızda canlandırdığı ilk kavram birçoğumuza göre sıcaklık hala.

Sadece sıcaklık değil tabi. Ateşin insana en büyük katkısı, pişirme alanında. Ne zaman atalarımız bunu farketti, işte o zaman insanoğlunun hayatında önemli değişiklikler meydana geldi. Çiğ etle beslenen insanoğlunun dişleri erkenden çürüyor, yediğini tam olarak sindiremiyor ve buna paralel olarak midesinde oluşan zararlı bakteriler ve kurtçuklar yüzünden fazla yaşayamıyordu. Ateşi bu anlamda keşfedince midesi küçülmeye başladı, görece ömrü uzadı. Belki de en önemlisi etin çok daha lezzetli olduğunun farkına vardı. Yani, mangal yakmak çok eski bir adetimiz dostlar. :)

Aynı zamanda ateş derken bir elementten bahsediyoruz. Tıpkı su, hava ve toprak gibi. Doğanın dört önemli elementinden biri. Ve bu dört elementten her biri gibi, bizim hayatımızı, yaşam şeklimizi de etkileyebiliyor. Neden mi bahsediyorum? Tabi ki burçlardan. Toprak, su, hava grubu burçları gibi ateş burcu gruplarından.

Peki bu kadar önemli ve değerli olan bir şey hayatımızın her alanında var olabilir mi? Elbette. Din ve mitolojiye bakılacak olursa ateşin çok önemli bir yer tuttuğunu görürüz. Örneğin, semavi dinlerde cehennem ateş kavramı ile ifade edilir, zebani ya da şeytan dediğimizde aklımıza ilk ateş gelir. Ateşin sıcaklık ile bağlantısı olduğundan, ateşe tapmanın güneş kültürünün bir devamı olduğuna inanılır. Bu nedenle mitolojide ateş tanrıları genellikle önem arz eder. Yine çoğu mitolojide ateşin bir ruhu olduğuna inanılmıştır.

Sadece din ve mitoloji değil, halkın genel inanış, örf ve adetlerine hatta diline bile giren bir kavramdır ateş. Mesela, birçok kültürde ateşe tükürmenin, ateşi su ile söndürmenin, içine saç, tırnak atmanın uğursuzluk getireceğine inanılmıştır, bazı yerlerde bu anlayış hala vardır. Yahut "ocağı sönmek" , " ocağına incir ağacı dikmek" deyimleri hep ateşten, ateşin etkilerinden dolayı türetilmiştir.

Tüm bunlar bize ne gösteriyor? Ateşin hayatımızda ne kadar etkisinin fazla olduğunu. Bundan dolayıdır ki ateşi doğaya, hayata, kendimize, günlük uğraşılarımıza, inandıklarımıza, kültürümüze hatta dilimize dahi uyarlamışız. Ateş olmasaydı yine varolabilirdik; fakat bir şeylerin eksik kalacağı şüphesiz.