IRCRehberi.Net- Türkiyenin En iyi IRC ve Genel Forum Sitesi - Ahmet Mithat Efendi Kimdir? (1844-1912)

1844 yilinda Istanbul’da dogan Ahmet Mithat Efendi, Tanzimat edebiyati doneminde halka okuma zevkini asilamis gazeteci, romanci ve hikayecidir. Ilk ogrenimini Vidin’de, abisinin yaninda gormus olan sanatci, bir sure sonra Istanbul’a donmus, Misir Carsisi’nda calismaya baslamistir. Devlet memuru olmus, abisinin Nis valisi olmasindan sonra onunla Nis’e gitmis, rustiyeyi orada tamamlamis, Ruscuk’un Tuna Vilayeti Kalaemi’nde calismistir. Burada iken Mithat Pasa, ona kendi ismini vermistir. Tuna gazetesinin basyazari olmus, Mithat Pasa ile Bagdat’a gitmistir. Bagdat’a gittigi yillarda Zevra isimli gazete cikarmistir. Hace-i Evvel’i burada cikarmistir, bu kitabin ismi kendisine lakap olarak verilmistir. Daha sonra Istanbul’a donmus, matbaacilik yaparak kendi kitaplarini basmistir. Basiret gazetesini cikarmis, Ibret gazetesinde yazdigi bir yazidan dolayi Rodos’a surgun edilmistir. Ilk romanlarini ve tiyatrolarini burada kaleme almistir. Abdulmecid’in tahttan indirilmesinin ardindan Istanbul’a donen sanatci, Tercuman-i Hakikat isimli bir gazete cikarmistir. Bu gazetede cesitli makale ve romanlar yayimlamis ve boylece halk arasindaki ununu artirmistir.
Ahmet Mithat Efendi’nin eserleri teknik acidan zayiftir. Bunu kendisi de bildigi halde halki aydinlatmak ve onlara bir seyler ogretmek icin yazmistir. Halkin psIkolojisini iyi bilen sanatcinin anlatimi sade ve aciktir. Makale, elestiri, ceviri, gezi, ani, tiyatro, roman ve hikaye gibi bircok turde eser veren Ahmet Mithat’in 200’e yakin eseri vardir. En fazla hikaye ve roman turunde eser kaleme almistir. Sanatci Batili anlamdaki ilk hikaye orneklerini vermistir. Bu hikayelerini 25 bolumden olusan Letaif-i Rivayet adli eserinden toplamistir. Sanatci ayrica ilk yerli roman ornegimiz olan Taassuk-i Talat ve Fitnat’tan sonra ikinci yerli roman ornegimiz Hasan Mellah (1874) isimli romani kaleme almistir.
Ahmet Mithat Efendi, eserlerinde maceraya, akla gelmeyecek rastlantilara, olaganustu olaylara, surekli karsilasilabilecek tiplere bolca yer vermistir. Eserlerinde ayrica sosyal sorunlara da bolca yer vermistir. Onun icin ahlak ve sosyal adalet her zaman onemli olmustur.

Ahmet Mithat Efendi’nin bazi onemli eserleri sunlardir:
• Felatun Bey ile Rakim Efendi: Ahmet Mithat Efendi’nin Rodos’a surgun edildigi yillarda kaleme aldigi romanidir. Eserinde yerli tiple Batililasmis bir tipi karsilastirmistir. Felatun Bey, Batililasmayi yanlis anlamis, simarik, mirasyedi bir genctir. Rakim Efendi ise kucuk yasta yetim kalmis ancak kendi kendisini yetistirmistir. Bu karakter ile kendi hayati arasinda baglanti vardir.
• Hasan Mellah: Ahmet Mithat Efendi’nin ilk romani olan bu eser, “Monte Cristo” adli romana nazire olarak yazilmistir. Romanin ana karakteri Hasan Mellah’tir. Romanda Hasan Mellah’in basindan gecen maceralar anlatilmistir.
• Musahedat: Ahmet Mithat Efendi’nin kendi edebi fikirlerini yansittigi romanidir. Sanatci bu eserde iyilik ve kotulugu bir arada yansitmistir.
• Henuz On Yedi Yasinda: Bu eser, Ahmet Mithat’in romantizmden realizme gecisini gosteren onemli bir eserdir. Romanda kotu yola dusmus bir kadini ele almis ve ona aciyarak ahlak kurallarini okuyucuya asilamak istemistir.
• Jon Turk: Ahmet Mithat Efendi, bu romaninda doneminin sosyal olaylarini kaleme almistir.
• Avrupa’da Bir Cevelan: Ahmet Mithat’in Isvec gezisini ve bu geziden edindigi izlenimleri anlattigi eseridir.