|
|
05 Ağustos 2020, 10:24
| #1 |
 |  Fibromiyalji: Belirtileri, Tetik Noktalari, Risk Faktorleri ve Tedavisi Fibromiyalji terimi 1981 yilinda tip literaturune girmistir. Fibromiyalji (FM) bir romatolojik hastalik olarak dogmus aradan gecen yillarda psIkosomatik agri hastaligi olarak buyumustur. Aradan gecen 40 seneye ragmen hala daha bu hastaligin gercek olup olmadigi, hastalarin yakinmalarini uydurup uydurmadigi, problemlere aslinda depresyonun sebep olup olmadigi halen daha tartisilmaktadir. Fibromiyalji Belirtileri Fibromiyalji bir merkezi agri hastaligi olarak adlandirilsa da agridan cok daha fazlasini barindiran bir bulgular ve yakinmalar yumagidir. Bir fibromiyalji hastasinda sIklikla gorunen yakinmalari asagidaki gibi listeleyebiliriz: Agri (omuz, sirt, bel, kalca, pelvik bolge, kas-bag doku, tum vucut) Sirt, bel, boyun, omuz eklem ve kas agrilari Kronik bas agrisi, migren, gerilim tipi bas agrisi Gecmeyen (kronik) yorgunluk Gorme problemleri, goz kurulugu Gurultuye ve isiga karsi toleranssizlik Gogus agrisi, Kalp carpinti ve ritim sorunlari Agrili menstruasyon; libido azalmasi Idrar yolu sorunlari, zayiflamis mesane kontrolu Eklem agrilari, odem Beyin sisi, konsantrasyon bozuklugu Uyku bozukluklari Anksiyete, depresyon Cene eklemi agrisi, Kulak cinlamasi Bagirsak sorunlari, ibs (irritabl bagirsak sendromu), siskinlik, gaz, kabizlik, ishal Kilo alimi Huzursuz bacak, Kas segirmeleri Yutkunma guclugu Sabah tutuklugu ve sertligi Denge bozuklugu, bas donmesi ve vertigo Ellerde, ayaklarda uyusma ve karincalanma Adet oncesi gerginlik Agrilar derinde aci, hassasiyet, yanma veya kesilme seklinde hissedilebilir. Bu agrilar yogun spor yaptiktan sonra yasanan “et kesigi” olarak adlandirilan agrilar gibi veya kaslarin uzerinde, uzerine basmakla siddetli agri yayilan hassas noktalar olarak da gorulebilir. Fibromiyalji agrilari en cok boyun, omuz, sirt ve bel cevresindeki kaslari ve yumusak dokulari etkiler. En cok etkilenene yumusak doku, cilt alti dokusunun bir bileseni olan ve kaslari zar gibi saran, “fasya” olarak adlandirilan bag dokusudur. Fibromiyalji Tetik Noktalari Fasyayi olusturan temel hucreler fibroblastlardir. Kaslar yoruldugunda veya gerildiginde fibroblastlar enflamasyona neden olan kimyasallar (proenflamatuar sitokinler) salgilar. Bu durum kisa vadede agriya uzun vadede ise agrinin kroniklesmesine, gecmemesine neden olur. Vucudunuzda basinizin tepesinden ayaginizin ucuna kadar 400 civari cizgili kas bulunur. Kaslar tipki bir elektrik kablosu gibi kas liflerinin bir araya geldigi demetler gibidir. Bag dokusu bu lifleri sarmalar ve bir arada tutar. Kas liflerinin uzayip kisalmasini sarkomerler saglar. Normal kosullarda sarkomerler ic ice gecerek ve acilarak kasilir ve gevserler. Bazen bu sarkomerler cirt cirt bantlar gibi birbirine gecer ve acilmaz, gevseyemez. Iste bu “dugum” olusturmus kasilma alanlari tetik nokta (TN) olarak adlandirilir. Tetik noktalari ip gibi ele gelen sertlesmis kas lifi demetlerinin (miyofasyal gergin bant) uzerinde bulunurlar. Tetik noktalarinin uzerine basmak siddetli hassasiyet ve agriya neden olur. Siklikla bulunduklari yere bagli olarak basta kollarda, goguste, sirtta, boyunda, belde ve bacaklarda uyusma, karincalanma, yanma, yayilan agri ve sicaklik hissine neden olurlar. Bu durum yaygin olursa buna miyofasyal agri sendromu denir. Agri cok siddetli olursa hareket kisitliligina ve gucsuzluge de neden olabilmektedir. Fasyanin kayganligini hiyaluronik asit (HA) saglamakta olup kaslarin fazla veya yanlis kullanimi ya da travmalar nedeni ile hiyaluronik asit salgilanmasi artar. HA doku aralarinda birikir. Bu biriken hiyaluronik asit yapiskanliklara neden olarak akiskanligi bozar ve bu sebeple fasya elastikiyetini ve de kayganligini kaybeder. Iste tipki tetik noktalari gibi bu yapiskanliklar da beyne fazla agri mesaji gitmesine ve yaygin kronik agriya sebep olur. Fibromiyaljiye Neden Olabilecek ve Tetikleyen Faktorler SIBO Gecirgen Bagirsak ToksIk yuk Dis problemleri Gida intoleranslari, Histamin intoleransi Kronik stres, ofkeyi dile getirememek Beslenme hatalari Agir metaller, nikel, silikon Vitmain/mineral eksIklikleri Travmalar, yaralanma, kaza Enfeksiyonlar:Bakteri ve virusler (borellia, mycoplasma, lamidya, sitomegalovirus, ebv, parvovirus …) HPA aksinin bozulmasi Tiroid bozukluklari Genetik Eski ameliyat izleri Agir sirt cantalari, durus bozuklugu, masa basi calismak, hareketsizlik Fibromiyalji Risk Faktorleri Kadinlarda daha sIk gorulur. 10 fibromiyalji hastasinin 9 u kadindir. Cocukluk caginda yasanilan fiziksel acilar ve psIkolojik travmalar fibromiyalji riskini arttirmaktadir. Sagliksiz aile ici iliskiler, anne karninda alkole maruz kalma, duygusal siddet ve yok sayma olasiligi arttirir. Vardiyali calismak Premature dogum, bebeklikte ve cocuklukta hastane yatisi, ameliyat ve yanik oykusu Hareketsiz yasam: Enflamasyonu arttirir; serotonin ve dopamini azaltir. Durus bozuklugu ve masa basinda calismak Anlasilmamak, destek gormemek Bati tipi beslenme Metabolik sendrom Menopoz Romatizmal hastaligi olmak Kronik yorgunluk sendromu Fibromiyalji hastalarinin agri esigi dusuk, agrili uyaranlara verdigi yanit yuksek ve agri duyma suresi uzundur. Migrenlilerin %30 unda fibromiyalji, fibromiyalji hastalarinin %60 inda migren gorulur. Boyun agrilari bas agrisini, bas agrilari da fibromiyalji agrilarini tetikleyebilir. Sabah yuksek olmasi gereken kortizol dusuktur. Bu nedenle yeterli enerjiyi bulamazlar. Aksam dusuk olmasi gereken kortizol yuksektir. Bu nedenle uykuya dalmayi ve derin uyku surmeyi engeller. Fibromiyalji hastalarinda sempatik sistem ile parasempatik sistem dengede degildir. Sempatik yuk (stres) fazladir. Fibromiyalji Tedavisi Fibromiyaljiye eslik eden ve birbiri ile ilgisiz gorunen yakinmalar, bulgular ve eszamanli hastaliklar nedeniylehastalarin cok yonlu olarak degerlendirilmesi ve izlenmesi gerekir. Tani ve tedavi surecinde cok onemli olan nokta ise beden ve zihni birbirinden ayirmadan, hastalari organlar olarak gormeden, insani bir butun olarak gormektir. Bu nedenle fibromiyalji yonetimi butuncul bir yaklasimi gerektirir. Beslenme hatalarinin duzeltilmesi. SIBO ve Gecirgen bagirsak tedavisi. Eliminasyon diyeti ya da dusuk fodmap diyeti ile gida intoleranslarinin tespiti ve giderilmesi Noral terapi ile bozucu alanlarin duzeltilmesi Dislerin tedavisi, disteki bozucu alanlarin, dis sIkmanin duzeltilmesi Fizik Tedavi, manuel terapi osteopati ile blokajlarin cozulmesi, lenf drenaji Egzersiz, Yoga, Thai Chai ilestres yonetimi ,hareketli yasam ve posturun duzeltilmesi IV terapiler,takviyeler ile toksinlerin uzaklastirilmasi, inflamasyonun azaltilmasi Ozon Tedavisi ile enfeksiyonlarin giderilmesi, doku kanlanmasinin artirilmasi Uykunun duzenlenmesi Fibromiyalji Tedavisinde Faydali Takviyeler Magnezyum Omega 3 Koenzim Q10 D Vitamini D-Riboz B Kompleks C Vitamini 5-http Melatonin SAM-e Asetil L Karnitin Alfa lipoik asit N-asetil sistein Silimarin Cinko Selenyum Iyot Probiyotikler Bromelain Magnezyum FM hastalarinda hucre ici mg duzeyleri genellikle dusuktur. Magnezyum destegi enflamasyonu azaltmasi, kaslarin gevsemesini saglamasi, anksiyetenin kontrolu bakimindan onemlidir. Kas agrisi ve yorgunluk agirlikta ise malat formu, sinir sistemini yatistirmak yine agri kontrolu icin bisglisinat formu, taurinat formu, sindirim ve kabizlik problemleri icin sitrat formu uygun olabilmektedir. Epsom tuz banyolarini da aliskanlik haline getirmek faydalidir. Omega 3 Gunde 3 gr kadar kullanimi enflamasyonu azaltmak icin onemlidir. Fibromiyaljiye eslik eden romatoid artrit, sabah tutuklugu, enflamatuar bagirsak, agrili adet gorme, hareket kisitliligi gibi yakinmalarda faydali bir destektir. Koenzim Q10 Guclu antioksidan etkilidir. Hucrenin enerji kaynagi mitokondrinin calismasini destekler ve serbest oksijen radikallerinin hucrelere zararini engeller. D Vitamini EksIkligi, fibromiyaljiye benzer sekilde kemik ve kas agrisina neden olur. D vitamini duzeyi dusuk olan kisilerin, D vitamini normal olanlara gore daha fazla agri kesici ihtiyaclari vardir. D-Riboz D-riboz, hucreleriniz icin ana enerji kaynagi olan ATP’nin yapisinin bir bilesenidir. Kas hucrelerinde ATP depolarinin iyilesmesine yardimci olmaktadir. Bromelain Agri ve enflamasyonu azaltmaya destek olabilir. Ancak kan sulandirici kullananlara, peptik ulser hastalarina ve antidepresan kullananlara bromelain takviyesi tavsiye etmiyorum. B Kompleks Bu grup vitaminler beynin ve sinir sisteminin normal isleyisi icin gereklidir, uygun formlarinin kullanilmasina dikkat edilmesi gerekmektedir. 5-HTP Serotonin duzeylerini artirir ve depresyon gelisimini onlemeye destek olur. Anksiyeteyi azaltip uyku kalitesini artirmak amaciyla ve vucutta hassas noktalari azaltmaya destek olmak uzere tedavi planina dahil edilebilir. Melatonin Fibromiyoljide serotonin, melotonin ve kortizol gibi hormonlarin dongusel ritmik salgilanmasinda bozukluklar bulunabilmektedir. Melotonin uyku kalitesini , uykuya dalma suresini ve agri sistemini olumlu yonde etkileyen dogal bir hormondur. SAM-e Serotonin gibi norotransmitterlerin, cesitli eklem bilesenlerinin ve antioksidanlarin vucutta salinimini destekler ve FM hastalarinda agri, yorgunluk ve gerginligi azaltabilir.Agri, yorgunluk ve sabah tutukluguna iyi gelir, hastalar kendilerini daha iyi hisseder. Depresyon ve adet oncesi gerginlik bulgulari ve osteoartrit – tenosinovit bulgularina iyi gelir. Bipolar hastalarin kullanmamasi gerekir. Asetil L-Karnitin Bircok FM hastasinda l-karnitin metobolizmasinda bozukluk ve eksIklik gorulebilmektedir. Asetil l karnitin beyne gecer, sinir dokusuna gecer. Mitokondrilere yakilmasi icin yag asitlerini tasir.Enerji uretilmesini destekler.Kronik yorgunlukta ve noropatide elzemdir. Cinko DNA tamiri, bagirsak hucrelerinin tamiri ve sagligi icin onemlidir.Cinko eksIkliginde agrilar, migren, gerilim tipi bas agrisi, kulak cinlamasi, dengesizlik, yorgunluk, kaslarda zayiflama, viral enfeksiyonlara karsi direnc dusuklugu gorulebilir. Selenyum Antioksidan bir mineraldir. Glutatyon sentezinde kofaktor olarak gorev alir. BagisIklik sisteminde ve tiroid metabolizmasinda onemli gorevleri vardir. Kronik stres ve enflamasyonda ihtiyac artar. Selenyum eksIkligi kronik ve yaygin agri, depresyon, yorgunluk, beyin sisi, tiroid metobolizmasi problemleri, sac dokulmesi ve viral hastaliklara yakalanmaya yatkinlik yapar. Fibromiyalji Hastalari Nasil Beslenmelidir? Fibromiyaljihastalarinda artmis bagirsak gecirgenligi yaygindir. Pek cok fibromiyalji hastasinda yemek borusu hassastir; reflu yaygindir. Pek cok fibromiyalji hastasinda SIBO yaygindir. Fibromiyaljihastalarinda detoksifikasyonu desteklemek gerekir. Fibromiyaljihastalarinda histamin intoleransi arastirilmalidir. Vucut kitle indeksi arttikca Fibromiyaljiriski, beraberinde kronik yorgunluk ve migren riski de artar. Doymus yaglari fazla tuketmek insulin direncine ve agrinin artmasina neden olur. Bagirsak gecirgenliginiz duzelince fibromiyalji ve migren basta olmak uzere pek cok yakinmaniz azalacak, gerileyecek veya duzelecektir. Artmis bagirsak gecirgenliginde, bagirsaktaki normal bagirsak bakterileri kan dolasimina gecer. Bu bakteriler lipopolisakkarit kaplidir. Bu madde bagirsak icinde zararli degildir ancak kan ile vucuda yayilinca siddetli enflamasyona neden olur. Depresyona, migrene, fibromiyaljiye, insulin direncine yatkinligi arttirir. Bagirsak gecirgen hale geldikce kan dolasimina pek cok kacak maddenin girmesi disinda diger onemli problem de emilmesi gereken vitamin ve minerallerin yeterli emilememesidir. Bu nedenle fibromiyalji hastalarinda sIklikla D vitamini, magnezyum, B12, selenyum ve folik asit duzeyleri dusuktur. Bagirsagin en temel bakterilerinden bifidobakteriler serotonin oncusu triptofanin yeterli miktarda olup olmadigini denetler; bagirsak ici triptofan ve serotonin duzeyleri dustugunde emilimi arttirarak duzenler. Bagirsak gecirgense bu aksar; serotonin azalir; depresyona yatkinlik olur. Uykusuzluk yaygindir. Rafine karbonhidrat ve seker tuketmek bagirsak mikroflorasini bozarken ayni zamanda beyinde BDNF duzeylerini dusurur. BDNF beyin hucreleri arasinda yeni yollarin yapilmasi icin cok gerekli bir kimyasaldir.BDNF nin dusmesi unutkanlik ve depresyona katki saglar. Fibromiyaljide depresyon yonetimi bagirsaktan baslar. Fibromiyalji hastalarinda bagirsak gecirgenligi ve dolayisiyla beyindeki inflamasyon nedeni ile agri esigi duser. Soyle ki glia aktive olur ve bu hareketlenme ile glutamat ortaya cikar. glutamat agriya neden olan, depresyonu arttiran uyarici bir norotransmitterdir. Glutamat aktiflestiginde beyinde merkezi bir duyarsizlasma ve hassasiyet meydana getirir. Agri esigini dusurur. Seker, omega 3 eksIkligi, B6 vitamin eksIkligi, stres, D vitamini eksIkligi, asidik beslenme beyindeki inflamasyona katki saglayarak agri esigini dusurur. Fibromiyalji hastalarinin tahil ve tahil iceren urun tuketmemesi semptomlari rahatlatacaktir. Glutensiz beslenme ile agri siddeti ve sIkliginda azalma, daha enerjik hissetme saglanacaktir. Misir surubu, sukroz, laktoz gibi tatli zehirler neredeyse tum paketli urunlerin gizli uyeleridir. Fibromiyaljide butun rafine SEKERIN mumkun mertebe kesilmesi olmazsa olmaz. Tum margarinler, surmelik yaglar, tereyag benzeri margarinler, pisirmelik yaglar, bitkisel yaglar, hidrojene yaglar, kati yaglar islenmistir. Insan fizyolojisine yabancidir. fibromiyaljide uzak durulmalidir. Saglikli sivi yaglar yani balik yagi, soguk sIkim zeytin yagi, hindistan cevizi yagi, avokado yagi, keten tohumu yagi ve sade yag tuketilebilir. Sut ve yogurt, peynir, kefir gibi sut urunleri FM hastalarinda gecirgen bagirsaga bagli olarak intoleransi tetikler (laktoz-kazein). Besinlerin iyi cignenmesi, kisinin kg basina 40 ml gunluk su tuketilmesi cok onemlidir. Mikrobiyomunuzne kadar saglikliysa, zenginse siz de o kadar saglikli olursunuz. Beyin ve bagirsak arasinda surekli bir iletisim vardir. |
| |
| Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
| |
Ağaç şeklinde