IRCRehberi.Net- Türkiyenin En iyi IRC ve Genel Forum Sitesi - MPV Kan Testi Nedir, Yuksek ve Dusuk Seviyeleri Ne Ifade Eder?

Vucudunda normale gore daha kolay morarma olusan kisiler, kanamayi durdurmaya yardimci olan trombositler veya disk seklindeki hucre parcalari ile ilgili bir sorun yasayabilirler. Ortalama trombosit hacmi (MPV) testi trombosit boyutunu ve aktiviteleri belirlemeye yardimci olabilir. Daha yuksek veya daha dusuk MPV, kanama bozukluklarinin veya kemik iligi hastaliginin bir isareti olabilir. Bu yazida MPV kan testi nedir yuksek ve dusuk seviyeleri ne ifade eder, bunlarla ilgili bilgiler bulunmaktadir.

MPV Nedir?
Trombositler duzgun calismadiginda, kanama ve morarma riski artabilir. Neler oldugunu bulmak icin, kisinin kanindaki trombosit sayisini kontrol eden standart bir trombosit testine ek olarak, doktor ortalama trombosit boyutunu (trombositler) olcen ortalama bir trombosit hacmi (MPV) testi de isteyebilir. Vucutta daha fazla trombosit uretiliyorsa, ortalama boyutlari da genellikle artacaktir. Bu test, kisinin genel trombosit fonksiyonu ve aktivitesi hakkinda fikir verebilir.
Trombositler, kemik iliginde megakaryositler olarak adlandirilan cok buyuk hucrelerin tomurcuklanmasindan olusan kucuk hucre parcalaridir. Trombositler kan dolasimina girdikten sonra yaklasIk 8 ila 10 gun yasarlar ve daha sonra yok edilirler. Tum trombositlerin yaklasIk ucte biri dalakta depolanmaktadir. Trombositlerin ana islevi, kisi yaralandiginda asiri kanamayi onlemektir. Ornegin, kisi yanlislikla bir yerini kestiginde, trombositler yaralanma bolgesini tikamak icin birbirine yapisir. Daha sonra, daha fazla kanamayi onlemek icin olay yerine baska pihtilasma faktorleri alinir.
Ancak trombositler sadece dolasim sisteminin bir nevi yara bandi degildir. Son calismalar inflamasyona katkida bulunduklarini, mikroplara karsi savunduklarini, yara iyilesmesine yardimci olmak icin buyume faktorlerini serbest biraktiklarini ve yeni kan damarlari olusturmaya yardimci olduklarini gostermektedir. Trombositler farkli sekil ve boyutlarda olabilir. Yeni uretilen trombositler genellikle daha buyukken, eski trombositler daha kucuktur. Ayrica trombositler aktive edildiginde, disk seklindeki bir hucreden kuresel sekilli bir hucreye donusurler.

MPV Kan Testi
Vucut daha fazla uretirken trombositler buyudugunden ve bunun tersi oldugundan, kemik iliginde trombosit uretimi veya trombosit yikimi ile ilgili sorunlari kontrol etmek icin bir MPV testi kullanilabilir. Bir MPV testi genellikle, kanin ve kirmizi kan hucreleri, beyaz kan hucreleri ve trombositler dahil olmak uzere tek tek bilesenlerinin genel bilesimini degerlendiren tam bir kan sayimi (CBC) testinin bir parcasi olarak dahil edilir. Bununla birlikte, bir MPV testi kendi basina bir sey teshis etmek icin kullanilamaz. Ancak uzman bir doktor testi kisinin tibbi gecmisi ve diger test sonuclariyla birlikte yorumlamaktadir.

MPV Normal Aralik
Normal MPV araligi yaklasIk 7-12 fL’dir (fL = bir femtoliter, cok kucuk bir kan birimi). Kullanilan ekipman, teknik ve kimyasallardaki farkliliklar nedeniyle araliklarda laboratuvardan laboratuara degiskenlik vardir.

Dusuk MPV
Dusuk MPV trombositlerin ortalamadan daha kucuk oldugu anlamina gelir. Cogunlukla, daha yasli olan trombositler daha kucuk olma egilimindedir, bu nedenle dusuk MPV, kemik iliginin yeterince yeni trombosit uretmedigi anlamina gelebilir. Bununla birlikte, dusuk bir MPV tek basina yeterince bilgilendirici degildir ve trombositle iliskili durumlari teshis etmek icin diger testlerle birlikte incelenmelidir.

Dusuk MPV Nedenleri
Asagida gosterilen nedenler genellikle dusuk MPV ile iliskilidir. Dogru teshis icin doktorun veya baska bir saglik uzmaninin degerlendirmesi gerekir.

Inflamatuar Hastaliklar
Romatoid artrit, lupus, inflamatuar bagirsak hastaligi (IBD) ve ailesel Akdeniz atesi gibi bazi enflamatuar hastaliklar dusuk MPV ile iliskilendirilmistir. MPV genellikle antienflamatuar tedavi ile artmaktadir.

Bozuk Kemik Iligi Fonksiyonu
Aplastik anemi gibi kemik iligi fonksiyonunu bozan bazi durumlar dusuk MPV ile iliskilidir. Yeni trombositler kemik iligi tarafindan uretilmez, bu nedenle daha yasli, daha kucuk trombositler kan dolasimindaki tum trombositlerin daha buyuk bir kismini olusturur.

Kemoterapotikler
Kemoterapi ilaclari gibi hucreleri olduren veya bolunmelerini azaltan ilaclar trombosit uretimini ve MPV’yi azaltabilir.

Genetik Hastaliklar
Bazi nadir genetik pihtilasma bozukluklari dusuk MPV ile iliskilendirilmistir.

Artan MPV
Dusuk bir MPV’ye genellikle altta yatan bir tibbi durum neden olur. Alternatif olarak, kemoterapi nedeniyle dusuk olabilir. Dusuk MPV’ye neyin neden oldugunu bulmak ve altta yatan kosullari tedavi etmek icin doktorla birlikte calisin. MPV genellikle altta yatan durum giderildikten sonra normale donmektedir.

Yuksek MPV
Yuksek MPV, trombositlerin ortalamadan daha buyuk oldugu anlamina gelir. Daha buyuk trombositler daha reaktiftir. Bu bazen vucudun cok fazla trombosit urettiginin bir isaretidir. Bununla birlikte, yuksek bir MPV tek basina yeterince bilgilendirici degildir ve trombositle iliskili durumlari teshis etmek icin diger testlerle birlikte incelenmelidir.

Yuksek MPV Nedenleri
Asagida gosterilen nedenler genellikle yuksek MPV ile iliskilidir. Dogru teshis icin uzman bir doktor veya baska bir saglik uzmanina muracaat etmek gerekir.

D Vitamini EksIkligi
434 kisiyle yapilan bir arastirma, dusuk D vitamini seviyelerinin yuksek MPV ile iliskili oldugunu bulmustur.

Obezite ve Diger Metabolik Hastaliklar
100 obez ve 100 obez olmayan kisiyle yapilan bir arastirma, obezitenin onemli olcude daha yuksek MPV ile iliskili olabilecegini dusundurmektedir. VKI ne kadar yuksek olursa, obez grupta MPV o kadar yuksektir. Daha yuksek MPV ile iliskili diger metabolik bozukluklar arasinda yuksek kolesterol, diyabet ve insulin direnci bulunur.

Tiroid Bozukluklari
Hem az aktif hem de asiri aktif tiroid (hipo- veya hipertiroidizm) yuksek MPV ile iliskilendirilmistir.

Idiyopatik Trombositopenik Purpura
Idiyopatik trombositopenik purpura (ITP), antikorlarin trombositlere saldirdigi bir otoimmun hastaliktir. Daha yuksek PMV ile iliskilidir.

Kanser
Yavas buyuyen kan kanserleri (miyeloproliferatif bozukluklar) ve diger cesitli kanserler daha yuksek MPV ile iliskilendirilmistir. 18 calismanin ve ~ 3,5 bin kisinin meta-analizinde, malign tumoru olanlarda MPV saglikli insanlardan anlamli olarak daha yuksekti ve tedaviden sonra azalmistir. Kronik miyeloid losemi (KML), kan hucrelerinin nadir gorulen bir kanser turudur. Bu hastalikta trombosit uretimi anormaldir ve dev trombositlere neden olur. 58 KML hastasinin bir calismasinda, normal veya daha yuksek trombosit sayisi olan kisilerde MPV daha yuksektir.

Genetik Hastaliklar
Bazi kalitsal genetik bozukluklar MPV’yi artirabilir. Bu tur en yaygin hastaliklardan biri kalitsal kirmizi kan hucresi bozuklugu olan talasemi’dir

Sigara Icmek
Birkac yuz kisiden olusan birkac calisma, sigara icenlerin daha yuksek MPV’ye sahip oldugunu ve sigarayi birakmanin azalmasina yardimci oldugunu gostermektedir.

Yuksek Irtifa
Aniden azalmis kalp kan akisi (akut koroner sendrom) olan 401 kisinin yaptigi bir calismada, yuksek irtifalarda yasayan insanlarda ortalama MPV daha yuksektir.

Yuksek MPV’nin Saglik Sonuclari
Belli kosullar altinda trombositler zararli olabilir ve ihtiyac duyulmadiklari yerde kan pihtilarinin olusmasina neden olabilir. Bazen kan damarlarinin icinde pihtilar olusur ve kanin dokulara akisini kisitlar. Bu pihtilarin bir kismi da akcigerlere, kalbe ve beyine yerlestikleri, ciddi hasara ve hatta olume neden olan kan dolasimindan gecebilir ve dolasabilirler. Tehlikeli kan pihtisi olusumunda bir faktor trombosit boyutudur. Arastirmalar daha buyuk trombositlerin daha aktif oldugunu ve daha fazla kan pihtisi olusturdugunu gostermektedir. Bircok calisma daha yuksek ortalama trombosit hacmini (MPV) derin damarlardaki kalp krizi ve pihtilarla iliskilendirmistir.
Norvec’te yaklasIk 26 bin insan uzerinde yapilan buyuk bir calisma, baslangicta daha yuksek MPV’ye (> veya = 9,5 fL) sahip olan kisilerin, 10 yillik takip boyunca kan pihtisi (venoz tromboembolizm) riskinin, dusuk MPV’ye (MPV <8.5 fL) sahiptir. Ek olarak, kalp krizi ve daha yuksek MPV arasinda bir iliskiyi gosteren iki meta-analiz vardir. Bununla birlikte, bu calismalar kalp hastaligi olan ve olmayan insanlar arasindaki trombosit buyuklugunu karsilastirmistir. MPV ve kalp krizi arasindaki nedensel bir baglanti makul olsa da, daha yuksek bir baslangic MPV’sinin gelecekteki daha yuksek kalp krizi riskine bagli olup olmadigina karar vermek icin buyuk olcekli calismalara ihtiyac vardir.

MPV Seviyeleri Nasil Dusurulur?
Asagida listelenen stratejiler doktor ile gorusulmeli fakat bu stratejilerin hicbiri, doktorun onerdigi veya recete ettigi tedavi veya ilac yerine kullanilmamalidir.

Temel Kosullar
Yuksek bir MPV genellikle altta yatan bir tibbi durumdan kaynaklanir. En onemli sey, yuksek MPV’ye neyin neden oldugunu bulmak ve altta yatan kosullari tedavi etmek icin uzman bir doktora gorunmekten gecmektedir.

Kilo Vermek
Diyabet ve obezite daha yuksek MPV ile iliskilidir. Kisi fazla kiloloysa kilo vermeye yardimci olabilecek bir diyet ve egzersiz rejimi uygulamak da MPV seviyelerini azaltmaya yardimci olabilir.

D Vitamini Seviyelerini Kontrol Etmek
D vitamini seviyeleri kontrol edilmelidir cunku D vitamini eksIkligi MPV’yi artirabilir. D vitamini seviyeleri dusukse sunlar yardimci olabilir:
• Guneste acik havada daha fazla zaman gecirmek
• Ton baligi, uskumru ve somon gibi daha yagli baliklar tuketmek
• Doktor kontrolunde D vitamini takviyeleri almak

Sigarayi Birakmak
Birkac yuz kisiden olusan birkac calisma, sigara icenlerin daha yuksek MPV’ye sahip oldugunu ve sigarayi birakmanin MPV azalmasina yardimci oldugunu gostermektedir.