IRCRehberi.Net- Türkiyenin En iyi IRC ve Genel Forum Sitesi - Koronavirus ile Mucadelede Ekinezya Yardimci Olabilir mi?

Ekinezya, bagisIkligi artiran en populer bitkiler arasindadir. Saglam kanitlar, vucudun bagisIklik savunmasini guclendirerek soguk alginligini onlemeye yardimci olabilecegini gostermektedir. Peki, yeni koronavirus uzerindeki potansiyel etkileri nelerdir? Bu yazida ekinazyanin koronavirus ile mucadele etkili olup olmadigi yonunde bilgiler bulunmaktadir. Not: Bu yazi bilgilendirme amacli olup mevcut koronavirus salgini devam eden bir durum oldugu icin yeni bilgiler ortaya ciktikca bazi ayrintilar degisebilecegi bilinmelidir.

Ekinezya’nin COVID-19 Salgininda Bir Rolu Var mi?
Ekinezya, hem Kuzey Amerika’da hem de Avrupa’da en yaygin kullanilan bitkisel bagisIklik guclendiriciler arasindadir. Insanlar geleneksel olarak bakteriyel enfeksiyonlar ve soguk alginligi ile mucadeleye yardimci olmak icin farkli ekinezya turlerinden ozutler kullanmaktadirlar. Ekinezya, soguk alginligina neden olan viruslere karsi bagisIklik gelistirmeye yardimci oluyorsa, COVID-19’a neden olan virus icin de aynisini yapmalidir seklinde dusunulmektedir. Oysa 2019 koronavirusu son derece yenidir ve ozellikle bununla ilgili saglam calismalardan hala yoktur. Henuz tedavi edilmesi veya onlemesi icin hicbir etkili veya FDA tarafindan onaylanmis bir urun bulunmamaktadir.
Bu nedenle, ekinezanin SARS-CoV-2 veya 2019-nCoV olarak da bilinen yeni koronavirusu dogrudan onleyebilecegini veya tedavi edebilecegini iddia eden kanitlar mevcut degildir. Aslinda, ekinezya ve SARS-CoV-2 hakkinda simdiye kadar hicbir calisma yayinlanmamistir. Bu nedenle, sadece SARS-CoV ve MERS-CoV gibi diger koronavirusler dahil olmak uzere genetik olarak benzer mikroorganizmalar uzerinde cesitli ekinezya preparatlarini test eden calismalara bakilabilir.
BagisIklik etkilerine dayanarak, ekinezya, SARS CoV-2 icin iyi bir genel destekleyici ve onleyici tedbir olabilir. Oyleyse, ekinezya onlemede daha buyuk bir rol oynama olasiligi daha yuksektir, ancak hala soylemek icin cok erkendir. Unutulmamalidir ki SARS CoV-2’ye karsi alinabilinecek en iyi onleyici tedbirler standart onerilen bakimdir. Bunlar sosyal mesafe, el hijyenine dikkat etme, yuze dokunmaktan kacinmadir. Yeni koronavirusu tedavi etmek veya onlemek icin henuz hicbir bilesIk kanitlanmamistir ve ekinezya da bir istisna degildir.

Elde Edilen Son Bulgular
Ekinezya’nin bagisIklik ve cesitli virusler uzerindeki etkilerine ayrintili olarak bakmadan once, bekleyen bir on rapor (sozde on baski) yayinlanmistir ve bu degerlendirilirken ozel dikkat gerektirir. Esas olarak, bu calismanin yazarlari ekinezanin yeni ortaya cikan SARS-CoV-2 dahil tum koronaviruslerin onlenmesinde etkili olabilecegini iddia etmislerdir. On raporda toplanan veriler bir tuz tanesi ile alinmalidir. Bulgulari akran degerlendirmesine tabi oluncaya kadar sonucsuz, dogrulanmamis ve tibbi olarak belirsizligini korumaktadir.
Isvicreli bilim adamlarindan olusan bir ekip tarafindan yonetilen bu calisma, Echinaforce® adi verilen standart bir ekinezya preparatinin hucrelerdeki cesitli koronaviruslere (HCoV-229E, MERS-CoV ve SARS-CoV) karsi etkilerini arastirmislardir. Echinaforce, insan koronavirusu veya HCoV-229E adi verilen bir virus susunu geri dondurulemez sekilde inaktive etmistir. Bu tur tipik olarak daha hafif, soguk benzeri semptomlarla iliskilidir. Echinaforce’un mevcut salginin arkasindaki SARS-CoV-2 virusunun hucreleri uzerinde ayni etkilere sahip olacagini iddia edilemez. Ayni calismada, bilim adamlari ayrica HCoV-229E’ye maruz kalmadan once cogu hucre tipine Echinaforce dokmus, ancak enfeksiyonu onlemeyi basaramamislardir. Tek istisna, dogal bir enfeksiyonu taklit eden bir laboratuvar senaryosu olan HCoV-229E damlaciklarinin neden oldugu enfeksiyona karsi korunan solunum hucreleridir. Ancak bu bilgi daha fazla arastirmadan sonra bu ciddi hasara neden olmak icin akciger hucrelerine girmesi gereken yeni koronavirus icin deger tasiyabilir.
Son olarak, calismada yuksek doz enfeksiyon sonrasi tedavide, ayni virus uzerindeki yayilmayi sadece biraz azaltmistir. Bu, virus vucuda girdikten sonra Ekinezya’nin potansiyel olarak mutevazi bir rol oynadigini gosterir. Ekinezya, son hucre temelli calismalarda koronavirus enfeksiyonlarini onleme potansiyeli gostermis, ancak yeni COVID-19’a neden olan susa karsi henuz test edilmemistir.

Ekinezya ve SARS-CoV-2 Onlemede Yararli midir?
Ekinazya ve soguk alginligindan korunma
Ekinezya belki de soguk alginligi icin geleneksel bir ilac olarak bilinir. Soguk alginligina, diger koronavirus tipleri de dahil olmak uzere bircok farkli virus neden olabilir. Ancak bunlar 2019 koronavirus ile ayni degildir. Ekinezya ve soguk alginligi verileri ilk basta celiskili gibi gorunmektedir. Ornegin, bir meta-analiz ekinezya urunlerinin tedavide etkisiz oldugu, ancak soguk alginliginin onlenmesine yardimci olabilecegi sonucuna varilmistir. KarisIk bulgulara ragmen, cogu kanit ekinezya tarafindadir.
Standart ekinezya ozleri muhtemelen soguk alginligi semptomlarini hafifletmektedir. Bu, vakalarin % 10-40’ini olusturan rinovirusun neden oldugu soguk alginligi durumudur. 282 hastayla yapilan bir baska calismada ekinezya soguk alginliginin ilk belirtisinde alinmasi gerektigine isaret edilmektedir. Cogu calismaya gore, ekinezya ozleri muhtemelen soguk alginligini onlemeye, surelerini bir veya iki gun kisaltmaya ve agri kesici kullanimini azaltmaya yardimci olmaktadir. Bilim adamlari, ekinezya ozlerinin hava yollarindaki iltihap ve mukusu azaltarak soguk alginligi semptomlarini azaltabilecegine inanmaktadir. Hava yolu enflamasyonu -ozellikle akcigerlerde kucuk keseleri cizen hucreler- COVID-19’da gorulur, ancak COVID-19 hastalarinda ekinezya hic test edilmemistir. Ekinezya’nin COVID-19 iyilesmesini onleyecegini veya hizlandiracagini soylenemez cunku sadece soguk alginliginda hava yollarinin iltihaplanmasinin azaltilmasina yardimci olur.
Ekinazyanin bagisIklik ve enflamatuar etkileri
Ekinezya’nin genel bagisIklik fonksiyonunu destekledigine ve inflamasyonu azalttigina inanilmaktadir. Farelerde ve sicanlarda ekinezya ozutu, bagisIklik savunmasinda yer alan iki tip beyaz kan hucresi olan lenfositleri ve monositleri arttirmistir. Yapilan son calismalar, yeni koronavirus ile enfekte olan kisilerin dusuk lenfositlere sahip olabilecegini dusundurmektedir. Dusuk lenfosit sayisi da kotu COVID-19 sonuclari ile iliskilendirilmistir. Ekinezya bagisIkligi arttiriyor gibi gorunmektedir ancak SARS-CoV-2 ile enfekte kisilerde bagisIklik sagligi uzerindeki etkileri bilinmemektedir.

Interferon ve Ekinezya
6 yetiskin uzerinde yapilan bir calismada, ekinezya ozutu inflamasyonu azaltmis ve 3 gun sonra interferon molekulleri (IFN-alfa) uretimini arttirmistir. Genel olarak, interferonlar viral enfeksiyonlarla savasmaya yardimci olmaktadir ancak bazi virusler bagisIklik sisteminden de faydalanarak asiri interferon uretmeye zorlayabilir.

Dusuk Interferonlarin Koronavirusun Hucrelere Girmesindeki Etkisi Nedir?
Yapilan son calismalar, virus ile konagin bagisIkligi arasindaki etkilesimin SARS-CoV-2 enfeksiyonunun sonucunu belirledigini vurgulamaktadir. Interferonlarin bagisIklik uzerinde buyuk bir etkisi vardir. Yeterli interferonun olmamasi bagisIklik savunmasini azaltabilir, bu da virusun vucudu istila etmesini kolaylastirir. Vucuda ilk girmeye calisirken, koronavirusler interferon salinimini hafifletmeye calisir. Bu ilk enfeksiyon noktasinda ekinezya gibi interferon guclendirici bilesIkler yararli olabilir.

Ekinezya ve Sitokin
Koronavirusler vucuda girdiginde, bagisIklik sistemini enflamatuar molekulleri kitlesel uretmeye zorlarlar. Sitokinler kontrolu kaybeder ve dokulara zarar vermeye baslar, bu da sitokin firtinasi olarak adlandirilir. Yani bu enfeksiyonu ciddi hale getiren donum noktasidir. Cok fazla interferon (tip I IFN) 2019 susuna (SARS-CoV ve MERS-CoV) benzer koronavirus hastalarinda akciger komplikasyonlarina neden olmaktadir. Bu nedenle, ekinezya gibi interferon guclendiriciler zaten virus bulasmis kisilerde yarardan daha fazla zarar verebilir. Ekinezya interferonlari artirabilir. Teorik olarak, bu enfeksiyonu onlemek icin yararli olabilir, ancak COVID-19’un sonraki asamalarinda potansiyel olarak zararli olabilir.

Ekinezya Coronavirusu Dogrudan Etkileyebilir mi?
Antiviral etkileri
Ekinezya, zarlari olan viruslere karsi antiviral aktiviteye sahiptir. Bu virusler arasinda sunlar sayilabilir:
• Rinovirus
• Herpes simpleks
• Grip A ve B
• Koronavirusu
• Solunum sinsityal virusu
Bilim adamlari, ekinezya viruslerinin yaymak icin kullandigi reseptorleri bozabilecegine inanmaktadir; bu reseptorler viruslerin zarlarinda bulunur. Test tuplerinde ekinezya, hucreler icindeki viruslere karsi hucreler disindaki viruslere gore daha az etkilidir. Dolayisiyla, bir virus zaten bir hucrenin icine gizlice girmeyi basardiysa, ekinezya bu hucreye ulasmak icin gucsuz olabilir. Virus parcaciklari hucrelerin disindaki sivilara dokulurse, ekinezya onlari yakalayabilir. Kopek hucrelerinde, ekinezya ozutu de influenza viruslerinin hucrelere baglanmasini ve hucrelere girmesini engellemistir. Bu ayrica ekinezanin viruslerle ilk temas sirasinda en buyuk rolu oynayabilecegini vurgulamaktadir. Bununla birlikte, bu, ekinezya, bir hucre kulturunde bir viruse karsi aktivite gostermis olsa bile, belirli bir virusu yakalamayi onleyebilecegi anlamina gelmemektedir. Ekinezya viruslerin hucrelere girmesini engelleyebilir; muhtemelen hucrelere girdiklerinde viruslere ulasamazlar. Ekinezya’nin SARS-CoV-2 uzerindeki antiviral etkileri test edilmemistir.
Ekinazyanin ACE2’ye etkileri
Ekinezya viruslerin hucrelere girmesini engelleme potansiyeli gosteriyorsa, mevcut koronavirus pandemisinde yer alan ACE2 reseptorunu etkileyebilir mi? Geri sarmak icin SARS-CoV-2 virusu, virus icin bir giris noktasi gorevi goren ACE2 reseptorune baglanarak insan hucrelerine girebilir. Bu reseptor normalde vucudun sivilarini ve kan basincini dengelemede onemli bir rol oynamaktadir. Bununla birlikte, ekinezanin ACE2 reseptorunu bloke edebilecegini iddia etmek icin kanit bulunmamaktadir. Bazi hucre calismalari bunun zayif bir engelleyici olabilecegini, bazilari ise herhangi bir etki bulamadigini gostermektedir. ACE2 uzerindeki etkisi hicbir zaman hayvanlarda veya insanlarda dogrulanmamistir.
ACE2 reseptorleri vucudun hava yollarinda bulunabilir, bu da onlari cesitli virus turleri icin bir hedef haline getirir. Son arastirmalar SARS-CoV-2’nin akcigerleri ACE2 yoluyla enfekte ederek ciddi solunumsal komplikasyonlara neden oldugunu gostermektedir. Ekinezya muhtemelen ACE2’yi etkilemediginden, korunmada daha onemli bir rol oynayabilir. Duzgun bagisIklik savunmasini saglayarak, ekinezya siddetli COVID-19: yaslilarda zayif dogal bagisIklik icin en buyuk risk faktorlerinden birini azaltmaya yardimci olabilir. Fakat bu henuz test edilmemistir. Ekinezya muhtemelen yeni koronavirusun vucuda girmek icin kullandigi ACE2 reseptorunu etkilemez.

Ekinazya ve Grip
473 kisi uzerinde yapilan bir klinik calismada, ekinezya ile sicak bir icecek, erken grip semptomlarini iyilestirmede antiviral bir ilac (oseltamivir) kadar etkili olmustur. Klinik arastirmalar ayrica ekinezya almanin kronik bronsit veya astim gibi solunum problemleri olan kisilerde influenza asilarina yaniti iyilestirebilecegini gostermektedir. Bu gruplar COVID-19 komplikasyonlarina karsi ozellikle savunmasiz gorunmektedir. Ekinezya ve siyah tohumdan elde edilen bir ekstre, kus gribine karsi asilanan stresli tavuklarda bagisIklik tepkisini de arttirmistir. Fakat daha fazla arastirmaya ihtiyac vardir. Ekinezya ozutu erken grip semptomlarini azaltabilir, ancak koronavirus solunum semptomlari uzerindeki etkisi bilinmemektedir.

Ekinazya ve Tekrarlayan Solunum Enfeksiyonu
Bir meta-analiz ekinezanin tekrarlayan solunum yolu enfeksiyonlari ve komplikasyon riskini azalttigini bulmustur. Hava yollarindaki viral enfeksiyonlar, pnomoni, bronsit ve sinus ve kulak enfeksiyonlarina neden olabilecek ikincil bakteriyel enfeksiyon olasiligini artirmaktadir. Laboratuarda, ekinezya ozutu, sitokin firtinalarini azaltirken bakterilerin (Haemophilus influenzae ve Staphylococcus aureus) hucrelere daha az yapismasini saglamistir. Bu solunumsal komplikasyonlari azaltma potansiyeline isaret etmektedir. Bununla birlikte, ekinezanin COVID-2019 olan kisilerde solunum komplikasyonlarini azaltip azaltamayacagini henuz bilinmemektedir.

Dozaj
Yapilan calismalarda, asagidaki dozajlarda ekinazya ozutu soguk alginliginin onlenmesi icin kullanilmistir:
• Onleme icin 4 ay boyunca gunde uc kez 0.9 mL (gunde 2400 mg ekinezya)
• Soguk alginliginin ilk belirtisinde gunde bes kez (gunde 4000 mg ekinezya) 0.9 mL’ye artisla
• Ekinezya tozlarinin (kapsuller dahil) agizdan alinan tipik dozu gunde uc kez 300mg-500mg’dir.
Tenturler, mukavemete bagli olarak genellikle gunde 10 mL’ye kadar kullanilir. Optimal dozlar belirsiz kalir ve cesitli ekstraktlar arasinda standartlasma eksIkligi buyuk bir sorundur.

Onlemler ve Yan Etkiler
Mevcut takviyelerin cogu coklu ekinezya turlerinden olusur. Bu takviyelerin bilesimi, hangi turlerin kullanildigina ve bitkinin hangi kisimlarinin dahil edildigine (kok, cicek, ozler) bagli olarak degisebilir. Bu nedenle, farkli kaynaklardan satin alinan ekinezya takviyeleri vucut icin farkli saglik sonuclarina sahip olabilir. Klinik calismalardan elde edilen verilere gore, ekinezya tuketiminin yan etkileri nadirdir. Sik gorulen advers reaksiyonlar arasinda bulanti ve mide agrilari gibi kizariklik ve hafif mide problemleri bulunmaktadir.
Ozellikle ayni ailenin diger bitkilerine (papatya gibi) alerjisi olan kisilerde alerjik reaksiyonlar gorulebilir. Ekinezya’nin bagisIklik fonksiyonu uzerindeki etkileri nedeniyle, otoimmun veya tuberkuloz, multipl skleroz veya AIDS gibi sistemik hastaliklari olan kisiler ekinezya kullanmamalidir. Bu, immunosupresan alan hastalar icin de gecerlidir. Ekinezya, hamilelik ve emzirme doneminde bir doktora danismadan onerilmemektedir.
Ekinezya, soguk alginliginin suresini onlemek ve kisaltmak icin yararli bir bitkisel ilac olabilir. Bununla birlikte, mevcut SARS-CoV-2 pandemisi arasinda kullanimini destekleyecek saglam bir kanit yoktur. Ekinezya bir bagisIklik guclendiricidir: enfeksiyonla savasan farkli beyaz kan hucrelerini arttiriyor gibi gorunmektedir. Bu bitki ayrica interferonlar gibi potansiyel olarak enflamatuar habercileri artirabilir. Teorik olarak, bu onleme ve viral bir enfeksiyonun ilk asamalari icin yararli olabilir. Ote yandan, SARS-CoV-2 virusunun neden oldugu hastalik olan gelismis COVID-19’u olan kisiler icin zararli olabilir.
Ilk yapilan calismalar ekinezya’nin SARS-CoV-2’nin onlenmesinde rol oynama potansiyeline sahip oldugunu, ancak cok daha fazla arastirmaya ihtiyac oldugunu gostermektedir. Uygun klinik verilerin eksIkligi nedeniyle, mevcut koronavirus salgini sirasinda ekinezya kullanilmasini onerilmemektedir.