|
|
10 Mart 2020, 14:36
| #1 |
 |  112 Ne Zaman Aranmalidir? Acil durumlar hic beklenmedik anlarda olur, hizli dusunmeye ve hareket etmeye ihtiyac duyulur. 112 acil servis cagri merkezi, birisinin bir yaralanma veya acil bir tehlike nedeniyle hemen yardima ihtiyaci olmasi durumunda aranir. Ornegin, eger birisi bayildiysa, birisi aniden cok hasta gorunuyor, konusmada ve nefes almada zorluk yasiyorsa veya rengi maviye donerse, biri boguluyorsa, ciddi bir araba kazasi gerceklesmisse 112 acil servis aranabilir. Acil durum operatoru arayan kisiye asagidakilere benzeyen “ne, nerede ve kim? gibi sorulari yoneltebilir: —Acil olan sorun nedir? —Neredesiniz veya nerede yasiyorsunuz? —Yardima kimin ihtiyaci var, yaninda biri var mi? 112’yi aramasi gereken kisi gergin ya da korkmus olabilir. Bu bir sorun degildir. Telefona cevap veren acil durum operatorleri gergin veya endiseli olan yetiskinler de dahil olmak uzere bircok insanla konusurlar ayrica cocuklarla da konusmaya aliskindirlar. Sadece mumkun oldugunca sakin olunmalidir. Cok hizli konusursaniz, operator sorunun ne oldugunu ve ne tur bir yardima ihtiyac duyuldugunu anlamakta zorluk cekebilir. Operatore acil durumun ne oldugu ve nasil oldugu hakkinda mumkun olan tum bilgiler verilmelidir. 112 Hakkinda Bilinmesi Gereken Diger Seyler Acil durum olmadan, saka olarak veya sadece ne olabilecegini gormek icin 112 aranmamalidir. Acil durum operatoru, gercek bir acil durumu olmayan kisilerle konusmak icin zaman ayirmak zorunda kaldiginda arayan ve hemen yardima ihtiyac duyan diger kisiler beklemek zorunda kalabilir. Bu yuzden 112’yi esek sakasi yapmak icin aramak bircok yerde suctur. Acil durumlara hazir olmaya yardimci olabilecek, 112 acilin ne zaman aranmasi gerektigi hakkinda ogrenilmesi, bilinmesi faydali olan durumlar sunlardir: Sezgilerinize Guvenin En guclu araclarinizdan biri kendi gozleminizdir. Bircogumuz bir durumun tehlikeli oldugu zamanlar hakkinda bir fikrimiz vardir. Icgudunuz veya sezginiz size ciddi oldugunu soyluyorsa, 112’yi arayin veya en yakin acil servise gidin. Sagliginiz konusunda tedbirli davranmak her zaman iyidir. Gogus Agrisi Birkac dakikadan uzun suren gogus agriniz veya baskiniz varsa veya geri gelirse, 112’yi aramanin zamani gelmistir. Bu belirtiler varken hastaneye ulasmak icin arac kullanmaya calisilmamalidir. Ambulans, ozel ekipmanlara ve hastaya daha hizli yardimci olabilecek egitimli insanlara sahiptir. Nefes Darligi Nefes alamiyorsaniz ya da birisi nefes almaya calisirken bariz bir sIkinti gosteriyorsa yardim cagirma zamani gelmistir. Aniden gelisirse, siddetli ise, bulanti veya gogus agriniz varsa ve sizi gunluk aktivitelerden uzak tutuyorsa, birisi sizi acil servise goturmelidir. Kalp krizi veya pulmoner emboli (akcigerde kan pihtisi) geciriyor olabilirsiniz. Birisi nefes almakta onemli bir zorluk yasiyorsa, ozellikle maviye donusme, siddetli hiriltili solunum veya ‘stridor’ denilen siddetli semptomlar, yuksek perdeli, tiz nefes sesleri varsa 112’yi arayin. Bu onemli belirtiler esliginde kendi imkanlariyla hastaneye ulasmaya calisan hastalar kotulesebilir, gelen ambulansta geldiginde hastaya hemen sunulabilecek ilac ve tedavi imkanlari vardir. Gorme Problemleri Aniden bulanik gorme, cift gorme veya gorme kaybiniz varsa 112’yi arayin. Bunlar inme veya diger ciddi hastaliklarin bir isareti olabilir. Gozlerinizde siddetli agri veya kasinti varsa, gorme guclugu cekiyorsaniz ve bas agriniz, bulanti veya kusma, uyusma, halsizlik, bas donmesi, karisIklik veya konusma guclugu cekiyorsaniz mumkun olan en kisa surede 112’yi arayin ve acil yardim alin. Yaniklar Yangin, yaniklarin tek nedeni degildir. Sicak sivi, sicak tavalar, aletler, elektrik akimlari ve kimyasallarin tumu kucuk veya ciddi yaniklara neden olabilir. Bu yaniklarin cogu evde guvenli bir sekilde tedavi edilebilir. *Evde birinci derece kucuk bir yanigin (cildin dis tabakasinda kizariklik, sisme ve agri) duzgun bir sekilde tedavi edilmesi konusunda rehberlik icin acil olmayan bir hatti veya doktorunuzun ofisini arayin. *Eger yanik ellerinizin buyuk bir kisminda, ayaklarinizda, yuzunuzde, kalcanizda, kasIklarinizda, dizleriniz veya dirsekleriniz gibi buyuk eklemlerinizden birinde ise acil servise gidin. *Eger kisi bir yangin sirasinda dumani solursa, ateste yanmissa, kabarciklariniz, lekeli cildiniz (ikinci derece yanik) veya avuc icinden daha buyuk, komurlesmis ya da beyazlasmis ucuncu derece yaniginiz varsa 112’yi arayin. Ayni sey kimyasallarin veya elektrigin neden oldugu herhangi bir yanik icin de gecerlidir, bu kisiler bir tip uzmaninin tedavisine ihtiyac duyabilirler; ayrica acil mudahale uzmanlari ek yaralanmalari ve zararlari onlemek icin yanik kaynagini guvence altina alabilirler. Kusma Kusmukta kan varsa veya siddetli bas agrisi, karin agrisi, konfuzyon, hizli solunum ya da nabiz gibi baska semptomlariniz varsa acil servise gitmelisiniz. Kusma birkac saatten fazla surerse veya herhangi bir dehidrasyon belirtisi varsa, 6 yasindan kucuk bir cocuk hemen bir doktor tarafindan gorulmelidir. 6 yasin uzerindeki cocuklar ve yetiskinler, kusma bir gunden daha uzun surerse veya yuksek atesi varsa (yetiskinler icin 38,5 santigrat (C) ve cocuklar icin 39 santigrat dereceden fazla ise) bir doktordan yardim istenmelidir. Kafa Travmasi Kafayi carpmis olmak beyin sarsintisi olabilecegini dusundurse bile, otomatik olarak 112’nin aranmasi gerektigi anlamina gelmez. Cogu insan yakindan izlendigi surece evde kalabilir ve ertesi gun takip bakimi icin doktorlarina bilgi verebilir. Yakininizdaki bir kisi basini yuksek bir hizla (ornegin bir dusme veya araba kazasi sirasinda) bir yere vurursa, bas veya yuzde kanamaya baslarsa, ayakta duramazsa, bayilirsa, nobet gecirirse, kusmaya baslar veya bilincini kaybederse hemen 112’yi arayin. Bunlar ciddi kafa travmasi belirtileridir, ciddi olabilir acil tibbi bakima ihtiyac duyulabilir. Benzer sekilde, daha once kafa travmasi gecirmis bir kisi bas agrisindan sIkayet etmeye baslarsa, konusma bozuklugu, kafasi karisIkligi, halsizlik, uyusukluk gibi belirtileri gosterirse, kusmaya baslarsa veya bilincini kaybederse, acil tibbi yardim isteyin. Dusme ve yaralanma durumlarinda da kisiyi dustukten sonra hareket ettirmek yarardan cok zarar verebilir. Omurga yaralanmalarini, organlardaki hasari ve yarali bir kisinin hareket ettirildiginde daha da kotulesebilecek diger sorunlari tespit etmek imkansizdir. Boyun ve omurgalarinda olasi bir yaralanmasi olan hastalari kendi basiniza hastaneye tasimamali, hemen 112’yi aramalisiniz. Acil mudahale ekipleri tehlikeli ic yaralanmalari ekarte etmek icin rontgen ile goruntuleninceye kadar yarali kisiyi guvenli bir sekilde hareket ettirebilir. Derin KesIkler Hafif kesIkler ve yirtiklar icin hemen telefona uzanip 112’yi aramayin ama cildin ust tabakasinin altinda sari yag dokusu gorebiliyorsaniz acil servise gitmelisiniz. Hafif kesIklerde yarayi sarip hastayi bir klinige veya acile goturebilirsiniz fakat derin olan, kanamasi durdurulamayan veya cok buyuk olan yaralar varsa hasta hareket ettirilmeden once acil servis gorevlileri tarafindan guvence altina alinmalidir. KesIk kapanmazsa veya yuzunuzde, boynunuzda, cinsel organlarinizda ya da bir eklemde ise suratle ilgilenilmesi gerekir. Duzgun bandajlanmadigi takdirde kan kaybi hizlanabilir ve hayati tehdit edici hale gelebilir. Bu ciddi yaralanmalar icin 112’yi arayin. Ayrica, bir kisi veya hayvan tarafindan isirildiysaniz, kirli veya pasli bir nesne ile kesildiyseniz veya kotu bir kanamaniz ya da kesilen yere sIkismis yabanci bir nesne varsa da acile gitmelisiniz. Karin Agrisi Karin agriniz 30 dakikadan fazla surerse, ozellikle ani ve yogunsa acil tibbi bakim almalisiniz. Gecmeyen agri veya kusma varsa iltihapli bir apandisit gibi ciddi bir sorun olabilir ve cok hizli bir sekilde anlasilip tedavi edilmesi gerekebilir. Testis Agrisi veya Sismesi Bu sorunlar bir yaralanma veya enfeksiyondan kaynaklanabilir ama karninizdaki ciddi sorunlarin bir isareti de olabilir. Eger agri cok siddetliyse veya hizli bir sekilde ortaya cikarsa, bulanti, kusma, ates varsa, testis torbasi veya skrotum icinde bir yumru hissediyorsaniz acilen tedavi alin. Ayni sey, yaralanmadan bir saat sonra hala agriniz varsa veya skrotumunuz kirmizi veya sismisse de gecerlidir. Yuksek Ates Bir ebeveyn icin cocugunun atesinin yukseldigini gormek korkutucu olabilir fakat ates, 37,8 santigrat derecenin uzerinde bile olsa, acil bir durum degildir. Atesi nemli, serin bir bez ile veya ibuprofen ve asetaminofen vererek kontrol altina almayi deneyin. 3 ayliktan kucuk bir bebegin vucut sicakligi 38 santigratin uzerindeyse bir cocuk doktorunun hemen gormesi gerekir. 112’lik acil bir durum olmasa da bir hekimin cocugu gozden gecirmesi gerekir. Bu ayni zamanda 3 ayliktan 3 yasina kadar 39 C ° atesi olan bir cocuk ve 40 C ° veya daha yuksek atesi olan bir yetiskin icin de gecerlidir. Sicaklik 40 santigratin uzerine cikarsa, cocugu bir hastanenin acil bolumune goturun. Sicaklik bu kadar yukselirse ve cocugunuz uykulu hale gelirse, nobet gecirirse veya boyun tutuklugundan sIkayet ediyorsa 112’yi arayin. Uzun sure yuksek kalan vucut sicakliklari cocugunuzun beynine ve gelisimine zarar verebilir. KarisIklik veya Konusma Guclugu Bunlar inmenin (felc) en yaygin semptomlarindan ikisidir. Riske girmeyin ve hemen 112’yi arayin. Tedaviniz ve iyilesmeniz buyuk olcude tibbi bakim almaniza baglidir. Diger inme belirtileri ani yurume veya dengele problemleri, yogun bas agrisi, yuzunuzun bir tarafinda sarkma ve vucudunuzun bir tarafinda uyusma veya halsizlik olabilir. Kirilmis Kemikler Kirik bir kemiginiz oldugunu dusunuyorsaniz mumkun olan en kisa zamanda bir doktora gorunun. Bir kemik derinizi delip disari cikmissa veya yarali vucut kismi deforme olmus, uyusmus veya mavimsi gorunuyorsa bu acil bir durumdur. Bu durum ayni zamanda boynunuzdaki, basinizdaki veya sirtinizdaki bir kemik icin ya da agir kanama oldugunda da gecerlidir. Nobet Gecirme Evinizdeki biri size yanit vermediginde, ne oldugunu bilmenin bir yolu yoktur, 112 aranmali ve saglik gorevlilerinden yardim istenmelidir. Daha once hic yasamadiysaniz, hamileyseniz veya diyabetiniz varsa gecirilen nobet acil tibbi bakim gerektirir. Nobetlere neden olan bir durumunuz oldugunu biliyorsaniz, doktorunuzun talimatlarini izleyin ama daha fazla nobet gecirmeye baslarsaniz veya onlarla birlikte baska belirtiler yasarsaniz doktorunuzu arayin. Hastayi stabilize etmek icin 112 hattindaki operator arayan kisiye beklerken kalp masaji yapilip yapilmayacagi gibi takip etmesi gereken onemli talimatlar verebilir. Hamilelik Sirasinda Vajinal Kanama Hamilelik sirasinda gorulen kanamalar, ozellikle de ilk uc aylik donemde lekelenme veya hafif kanama her zaman ciddi bir seyin isareti degildir fakat belirtiler not etmeli ve doktor aranmalidir. Agir kanama varsa, kramp, bas donmesi veya karin ya da pelviste agri varsa hemen tibbi yardim alinmalidir. Ciddi Bir Alerjik Reaksiyon Herhangi bir kisi siddetli alerjik reaksiyon belirtileri (artmis kalp hizi, nefes almada zorluk, dil sismesi gibi) gostermeye baslarsa hemen 112’yi arayin. Siddetli alerjik reaksiyonlar bir saatten kisa surede hizli bir sekilde olume yol acabilir, bu nedenle acil servise gitmek icin yeterli zamaniniz olmayabilir. Acil mudahale ekipleri epinefrin ile derhal tedavi edebilir. 112’yi ararken dikkat edilmesi gereken faktorler, en yakin acil servise olan mesafeyi, trafigi, hava kosullarini ve ailenin ulasim imkanlarini icerir. Hafif alerjik reaksiyon yasayanlar bir aile uyesi tarafindan bir doktora ya da acil servise goturulebilir ancak solunum semptomlari, agizda sisme, salya artisi veya nefes darligi ortaya ciktiginda 112’yi aramanin zamani gelmis demektir. Ozel Durum: Kan Inceltici Ilaclar Kan inceltici kullaniyorsaniz kucuk bir yaralanma bile ciddi olabilir. Bir yaralanmaniz varsa, kalp atis hiziniz veya solunumunuz hizlanirsa, nefes almada sorun yasiyorsaniz, bas agriniz varsa, uykulu, gucsuz, sersemlemis hissediyorsaniz hemen 112’yi arayin. Ayrica, buyuk veya agrili olan morluklar ic kanamanin bir isareti olabilir ve acil bakim almaniz gerektigi anlamina gelir. Acil Bir Durum Var ve Yalnizsaniz Tek basinaysaniz standartlar degisir. Tibbi bir acil durum yasiyorsaniz, 112’yi arayin; durumunuzun ne kadar ciddi oldugunu gormek icin cok uzun sure beklemek aramayi yapabileceginiz noktayi geride birakabilir. Gogus agrisi, nefes darligi, gorme veya konusma guclugu cekiyorsaniz ve yalnizsaniz 112’yi arayin. Hastaneye kendiniz arac kullanarak gitmeye calismayin. |
| |
| Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
| |
Normal
