|
|
01 Ekim 2020, 11:34
|
#1 |
  |
PsIkodinamik Terapi Nedir, Turleri, Teknikleri Ve Faydalari Nelerdir?
PsIkodinamik terapi basit bir ifadeyle, bir kisinin gecmisini, mevcut ruh halini ve davranislarini nasil etkiledigini anlamak icin yorumlamanin bir yoludur. Bir kisinin gecmisi, o kisinin psIkolojik sureclerinin temeli ve olusumu olarak kabul edilir, bu nedenle kisinin daha onceki deneyimleriyle ilgili ic goru kazanmak, neden depresyon gibi belirli semptomlarla ugrastigini ve bu kisinin basa cikma becerisini gelistirmek icin neler yapabilecegini aciklamaya yardimci olabilir. Bu yazida psIkodinamik terapinin ne oldugu, turleri, teknikleri ve faydalari uzerine bilgiler bulunmaktadir.
PsIkodinamik Terapi Nedir? PsIkodinamik terapinin tanimi (ayni zamanda icgoru odakli terapi olarak da adlandirilir), bir kisinin mevcut davranisinda tezahur eden bilincsiz sureclere odaklanan bir terapi turudur. PsIkodinamik yaklasim bir danisani ve terapisti, danisanin gecmisinden istenmeyen dusunce kaliplarina, aliskanliklarina ve semptomlara katkida bulunan cozulmemis catismalari incelemeyi icermektedir. Bu gecmis catismalar genellikle, genellikle cocukluk doneminde, bagimlilik ve depresyon gibi sorunlara yol acabilen islevsiz iliskileri icerir. PsIkodinamik terapi, psIkanalitik terapinin bir seklidir (veya bir terapist ile hasta arasinda konusma terapisi). Diger psIkanalitik terapi bicimleriyle karsilastirildiginda, bir hastanin hedeflerine ulasmasina yardimci olmak icin genellikle daha az sIklik ve seans sayisi gerektirir. Onu digerlerinden ayiran baska bir sey de sadece semptom ve davranislardan ziyade zihinsel/duygusal deneyimlere odaklanmasidir. PsIkodinamik Terapi Turleri PsIkodinamik terapiyi bir grup veya aile ortaminda, bir cift olarak veya bir birey olarak uygulamak mumkundur. Bazi danisanlar bu yaklasimi terapistleriyle sadece kisa bir sure icin kullanirken, digerleri buna birkac yil veya daha uzun suren uzun vadeli bir terapi yaklasimi olarak guvenmektedir. PsIkodinamik terapi aslinda tek bir turden ziyade bir terapi kategorisi olarak kabul edilir. Terapistlerin uyguladigi psIkodinamik terapiye bazi ornekler ve yaklasimlar su sekildedir: • Kisa PDT: Bu psIkodinamik terapi genellikle sadece birkac seans boyunca gerceklestirilen kisa PDT. Bu, terorizm, kaza, tecavuz, veya baska durumlarin magdurlarinin tedavisi icin kullanilabilir. • PsIkodinamik aile terapisi: Catismalari cozmeye yardimci olmak icin kullanilan terapidir. • Bilginin musteri tarafindan ozgurce paylasildigi acik diyalog terapisi. • PsIkodinamik muzik terapisi: Danisanlarin bazen konusurken, muzik veya baska bir sanat turu kullanarak kendilerini ifade ettikleri terapidir. • Gunluk tutma psIkodinamik terapi: Duygulari, korkulari, dusunceleri vb. Paylasmak icin gunluk tutma/yazma seklinde uygulanan terapidir. PsIkodinamik Terapi Hedefleri ve islevi PsIkodinamik terapi ne icin kullanilir? PsIkodinamik terapinin birincil amaci, bir danisanin oz farkindaligini ve gecmisin mevcut davranisi nasil etkiledigini anlamasini gelistirmektir. Bir musteri, kimliginin, kisisel anlatisinin veya kisiliginin bir yonunu degistirmek veya istenmeyen aliskanliklardan vazgecmek isteyebilir. Terapist, danisanin ruhunun bilincsiz icerigini aciga cikarmasina yardim ettiginde bunun daha kolay olabilecegine inanilir. PsIkodinamik Yaklasim Tam Olarak Nedir ve Nasil Calisir? • Bir seans sirasinda bir terapist ve danisan danisanin duygularini, dusuncelerini, erken yasam deneyimlerini ve inanclarini tartisir. Bu, acik uclu diyalog ve sorularla yapilir. • Surecin bir kismi, olumsuz ve celiskili duygulari ve bastirilmis duygulari tanimak, kabul etmek, anlamak, ifade etmek ve ustesinden gelmektir. • Hasta, kendisini mevcut duygulara ve iliski modellerine baglamak icin daha onceki deneyimleri derinlemesine arastirmayi ve analiz etmeyi taahhut eder. • Terapistin yardimiyla, danisan tekrar eden dusunce kaliplarini degistirebilir ve yardimci olmayan savunma mekanizmalarini ve sagliksiz iliskileri birakabilir. PsIkoterapide Teori, Perspektif, Anahtar Kavramlar PsIkodinamik teori, davranisin bilincsiz dusunceden etkilendigi inancina dayanir. Bu teori, 2006 yilinda yayinlanan ve teshis ve istatistik el kitabina (DSM) alternatif olarak kullanilan PsIkodinamik teshis el kitabinin (PDM) temelini olusturmaktadir. DSM ve PDM’nin temel farki, PDM’nin oznel deneyimleri tanimlarken, DSM’nin zihinsel saglik kosullariyla iliskili gozlemlenebilir semptomlara odaklanmasidir. PsIkodinamik Terapinin Temel Ozellikleri • Odak noktasi, duygusal acinin psIkolojik kokenleridir. Kendi kendini yansitma ve kendi kendine inceleme, kisinin sorunlarinin kokenine inmesi icin onemli kavramlardir. • PDT teorisi, erken yasamin iliskilerinin ve kosullarinin insanlari yetiskinler olarak etkilemeye devam ettigini belirtir. Hasta ile terapisti arasinda olan iliski, hastanin hayatinda yer alan sorunlu iliskilerini anlamak icin kullanilir. • Savunma mekanizmalarini ortaya cikarmak da onemli bir kavramdir. Bunlar, iliski sorunlarina ve bagimlilik yapici davranislara katkida bulunabilecek inkar, baski ve rasyonalizasyon icerebilir. PsIkoterapinin Faydalari ve Kullanimlar PsIkodinamik terapi etkili midir? Amerikan PsIkoloji Dernegi gore yapilan arastirma sonuclarina gore psIkanalitik kuram klinik edilebilecegini uygulanan psIkolojik bozukluklar su sekildedir: • Depresyon • Kaygi • Kisilik bozukluklari • Bagimliliklar/madde bagimliligi • Sosyal anksiyete bozuklugu/kisisel iliskileri kurma veya surdurmede zorluk • Yeme bozukluklari • Panik bozukluklari • Travma sonrasi stres bozuklugu (TSSB) • Kronik agri gibi fiziksel rahatsizliklar PsIkoterapinin faydalari su sekilde siralanabilir: Depresyon ve Kaygiyi Azaltmaya Yardimci Olabilir PDT seanslari, artan benlik saygisi ve oz-sefkat, kisinin becerilerini, yeteneklerini ve basa cikma becerilerini daha iyi kullanmasina, iliskilerin gelismesine ve daha saglikli aliskanliklara yardimci olabilirken bunlarin hepsi depresyon ve anksiyete semptomlarini azaltmada etkilidir. 33 kisi uzerinde yapilan calisma verileri dahil olmak uzere yapilan bir meta-analizinin gosterdigine gore psIkodinamik terapinin klinik yararlari orta derecede, sapka kisa sureli psIkodinamik tedavi onemli olcude gelistirilmis hastalarin depresyon ve anksiyete semptomlarini gidermeye yardimci olabilir. Yapilan analiz, genel, somatik, anksiyete ve depresif semptomlarin yani sira kisilerarasi problemler ve sosyal uyum gibi cesitli duygusal duzenleme problemleri olan hastalari icermektedir. Tum sonuc kategorilerinde, hastalar tedavide kontrol gruplarina gore onemli olcude daha fazla iyilesme gormuslerdir. Hastalar tedavi bittikten dokuz ay veya daha uzun bir sure sonra degerlendirildiginde, bircogunun kalici psIkolojik degisIklikler yasadigi tespit edilmistir. Sosyal Isleyisi Gelistirmeye Yardimci Olabilir PsIkodinamik Terapi Nedir, Turleri, Teknikleri ve Faydalari Nelerdir?Archives of General Psychiatry’de yayinlanan ve 17 randomize kontrollu calismayi iceren bir meta-analiz PDT’nin bir kontrolden onemli olcude daha etkili oldugunu ve cesitli turlere sahip olanlari desteklemek icin bilissel davranisci terapi gibi diger psIkoterapi turleri kadar etkili oldugunu kanitlamistir. Kisilik Ozelliklerini ve Iliskilerini Iyilestirebilir Amerikan PsIkologu, psIkodinamik terapiye odaklanan ve cesitli ruh sagligi sorunlari olan 1.400’den fazla hastayi iceren 160 calismadan olusan bir meta-analizden elde edilen bulgular yayinlanmistir. Arastirmacilar, genellikle tedavisi zor olan, derinlemesine yerlesmis uyumsuz ozellikler olarak kabul edilen kisilik bozuklugu olan hastalar arasinda bile onemli tedavi faydalari tespit etmislerdir. PsIkodinamik psIkoterapinin terapi bittikten sonra bile devam eden degisime yol acan psIkolojik surecleri harekete gecirdigi bulunmustur. Terapistin yardimiyla, hastalar kendilerini kesfetme pratigi yapabilir, kendi duygusal kor noktalarini inceleyebilir ve iyilestirilebilmeleri icin iliski modellerini daha iyi anlayabilirler. PsIkodinamik Terapi Nasil Yapilir? Bir PDT terapi genellikle su sekilde gerceklesir: • Terapistler tartismaya onculuk eder, ancak genellikle danisanlarla birlikte ilk olarak bir odak/hedef ve oturumlar icin yapi olusturmaya yardimci olan onemli sorunlari belirlemek icin calisir. Net bir odaga sahip olmak, nispeten kisa bir surede yorumlama calismasi yapmayi mumkun kilar. • Danisan/hasta guncel sorunlar, korkular, arzular, ruyalar ve fanteziler de dahil olmak uzere aklina gelen her sey hakkinda terapiste ozgurce ve acikca konusur. • Seans normalde yaklasIk bir saat surer. Siklik, geleneksel psIkanalizde haftada uc ila bes gun yerine, genellikle haftada bir veya ikidir. Bircok kisi PDT seanslarina diger psIkanalitik seanslardan daha kisa bir sure icin katilabilir, ancak alti aydan bir yila kadar (veya daha fazla) tedaviye hala ihtiyac duyulabilir. • Arastirmalar, hastalarin genellikle tedavi bittikten sonra devam eden iyilesmeler yasadiklarini gostermektedir, ancak takip seanslari yine de faydali olabilir. PsIkodinamik Terapi Teknikleri PsIkodinamik Terapi Nedir, Turleri, Teknikleri ve Faydalari Nelerdir?Cogu terapist, yalnizca PDT’yi uygulamaz, bunun yerine onu diger terapotik yaklasimlara dahil eder. Terapist PDT teorilerini bilissel davranisci terapide (CBT) veya diger yaklasimlarda kullanilan psIkolojik teknikleri birlikte uygulayabilir. PDT terapistleri, musterilerin gecmis deneyimleri ile mevcut sorunlari arasindaki noktalari birbirine baglamasina yardimci olmak icin belirli teknikleri kullanir. PsIkodinamik terapi teknikleri ve BDT’de kullanilanlarin bircok ortak noktasi vardir. CBT, yikici olan bilincli dusunceleri ve gozlemlenebilir davranislari degistirmeye calisir. Bunu basarmanin ilk adimi, hastalari ayni zamanda PDT’nin de odak noktasi olan kendi dusunce ve davranislarindan daha fazla haberdar etmektir. BDT ve PDT arasindaki bir ayrim, BDT’nin dusunceler ve inanclara daha fazla odaklanmasi, PDT’nin hastayi duygulari daha fazla kesfetmeye ve konusmaya tesvik etmesidir. Terapistler, PDT seanslarini kolaylastirmak icin asagidaki tekniklerden bazilarini kullanir: • Otomatik dusunme bicimleri ve bir zamanlar kacinilmaz ya da kontrol edilemez gorunen yasam kaliplari hakkinda acikca konusarak, bunlar yeniden degerlendirilebilir. Acikca konusmak, akla gelen herhangi bir seyi yapilandirilmamis, sansursuz bir sekilde tartismak anlamina gelir; aksi takdirde farkindaligin disinda kalabilecek dusunce ve duygulara erisim saglar. • Terapistin bir kelime listesini okudugu ve danisanin aklina gelen ilk kelimeyle hemen yanit verdigi serbest cagrisim uygulamalari yapilabilir. • Mevcut sorunlar icin yeni secenekler ve secenekler belirlemek, belki de gunluge kaydedip bunlari not etme teknigi kullanilabilir. • Kullanilan savunma mekanizmalari da dahil olmak uzere, danisanin uzucu dusunce ve duygulardan kacinma yollarinin belirlenmesi saglanabilir. Bir terapist genellikle hastalarin dikkatini kacindiklari sorunlara yonlendirir. • Belki de zor durumlarla basa cikmanin haber yollarini tartisarak danisanin daha esnek ve uyarlanabilir olabilecegi yollar dusunmek. • Rol yapma durumlari, musterinin iliski modellerine nasil katkida bulundugunu daha iyi anlayabilmesi icin gozden gecirilebilir. • Terapistin danisan olarak sundugu Rorschach murekkep testi kullanilabilir. • Kaliplar, korkular vb. hakkinda tartisma baslatmak icin ruya analizi yapilabilir. PsIkodinamik Riskleri ve Yan Etkiler PDT’de hasta ve terapist arasindaki ittifak onemlidir ve bu yuzden bilgili, egitilmis bir terapist secilmesi cok onemlidir. Kisi kendini rahat hissettigi ve ozellikle bu tur bir terapi, belki de CBT konusunda egitim almis bir terapistle calisildigindan emin olunmalidir. Ruhsatli, sosyal hizmet alaninda deneyimli, bir psIkoterapist veya baska bir akil sagligi veya psIkanaliz konusunda ileri egitim almis tip uzmani olan bir saglayici tercih edilmelidir. Bu yaklasimla ilgili bir zorluk, iyilestirmeleri gostermek icin en az birkac aylik birkac seansin gerekli oldugu dusunuldugunde maliyet olabilir. PsIkiyatrik problemlerle basa cikmanin en uygun maliyetli yolu olmasa da, musterilere omur boyu kullanilabilecek becerileri ogretebilir, bu nedenle semptomlardaki iyilesmeler genellikle zamanla artar. Sonuc itibari ile PsIkodinamik terapi (PDT) Bir kisinin mevcut davranisinda tezahur eden bilincsiz sureclere odaklanan bir psIkanalitik terapi bicimidir. PsIkodinamik teoriye gore, erken yasamin iliskileri ve kosullari kisileri yetiskin oldugu donemde de etkilemeye devam etmektedir. Yasamin erken donemlerinden bahsetmek, bilincsiz sorunlar, insanlarin bunlari cozmenin ve zihinsel sagliklarini iyilestirmenin yollarini bulmasina yardimci olabilir. PDT’nin faydalari arasinda depresyon, anksiyete, fobiler ve bagimliliklari yonetmeye yardimci olabilir. PDT seanslarinin amaci, kisinin dusuncelerinin, duygularinin, algilarinin ve deneyimlerinin daha bilincli hale gelmesidir. Terapist ve danisan arasindaki terapotik ittifak bunun tespit edilmesine izin vermektedir. PsIkodinamik terapi ile BDT ve CBT (bilincli dusunceleri ve gozlemlenebilir davranislari degistirmeye calisan), her ikisi de koklesmis inanclari ve aliskanliklari ortaya cikarmak icin calistiklari icin PDT ile birlikte kullanilabilir. Her ikisinin de etkili oldugu ve faydalarin surdugu hatta zamanla arttigi gosterilmistir.
________________
Bizde Mutsuz Olalim ~
|
|
|
| Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
|
|
Normal
