Aphantasia (Afantaz) Zihin Korlugu - IRCRehberi.Net- Türkiyenin En iyi IRC ve Genel Forum Sitesi

CeReN · 02 Eylül 2020, 11:09

Bir kisinin kafasindaki goruntuleri gorsellestirememesi, afantaz olarak bilinmektedir. Bu terim, Phanatsia ve Aristo’nun zihinsel bir temsilin kisiye sunuldugu gucu belirtmek icin kullanilan, basinda a harfi olmayan fantezinin tersi bir durumdur. Aphantasia veya Afantaz olarak bilinen bu kavram; zihin gozunun renkli olaylarin bir dizi hareketsiz veya hareketli temsil olarak oynandigi bir projektor ekrani gibidir. Adina gore, bu norolojik durum, goruntuleri ekranlarina yansitamamaktadir. Afantazinin bedensel bir fonksiyonun veya bir hastaligin, spesifik bir hastaligin basarisizligi olarak tanimlanan bir bozukluk olmadigini bilmek gerekir. Daha ziyade ciddi saglik riskleri olmadan beyni etkileyen norolojik bir kusurdur.

Aphantasia ilk kez 1880 yilinda bir kasif, antropolog ve ojeni uzmani Sir Francis Galton, bilim adamlarindan birinin kuzeni ve 19. yuzyilin en devrimci fikirlerinden birinin sahibi olan Charles Darwin tarafindan suphelenilmistir. Galton her zaman insan zekasindan etkilenmis ve zihnine dayanan karmasIk makinelerin ic isleyisini gerceklestirmek icin yenilikci deneyler yapmistir. Dusuncesi, Sartre ve Camus gibi 20. yuzyilin asiri keskin gozlemcileri tarafindan neseyle savunulan sacma felsefesi ile yanki bulmustur. Sosyal veya bilissel bilim, beklenmedik anomalileri aciklamakla ilgiliyse, bu tur insanlar metodolojilerini kafasina cevirmislerdir ve gorunmez karmasIkliklarinin, goze carpan, saskin veya sacma gorunen gercekligin temsil edilmesine yardimci olmak icin cok zahmetsiz bir seyi incelemislerdir.

Galton, kac kisinin kafasinda gorsellestirme yetenegine sahip oldugunu bulmak icin bir anket yapmistir. Sasirtici bir sekilde, spekulasyon, Ingiliz nufusunun % 2,5’inin bu durumdan muzdarip olabilecegini gostermistir; baska bir deyisle, 40 kisiden 1’i kafalarinda bir sahne cizememistir. Ancak, arastirma durumun kendisi ile degil istatistiklerle sinirli kalmistir. Bir kaza sonrasi ani hayal gucu kaybini bildiren sporadik psIkiyatrik olgularin ardindan bu konuya bir kez daha dikkat cekilmistir.

Yeni Bir Bakis Acisi Afantaz
2005 yilinda Exeter Universitesi’nde bilissel norolog Adam Zeman tarafindan gorsellestirme yetenegini kaybettigini belirten bir raporun ardindan daha odakli arastirmalar yapilmistir. Genellikle kimligini gizlemek icin norolojik hesaplarda olduklari icin sac kurutma makinesi olarak adlandirilan MX, kalp cerrahisi sonrasi hayal gucunu kaybetmistir. Bu gulunc sakatlik ani bir ilgi uyandirmis ve Discover dergisinden Carl Zimmer, Zeman’in makalesi hakkinda bir makale yazdiginda ayni duruma sahip 21 kisinin daha bu durumunu duymasina yardimci olmustur.

Bu insanlar bir kontrol grubuyla birlikte bir deneye katilmislardir. Deney, rontgen beyinlerinde renkli yamalar ile vurgulanan senaryolari ongoren zihinsel olanaklari belirlemek icin onlari bir fMRI makinesi araciligiyla gondermistir. MX, diger hastalar ile birlikte, ciddi sekilde soyut dusunme ile baglantili olan parietal ve frontal loblarda azalmis aktivite gostermis, bu da hayal kurma veya hayal gucunde son derece yararlidir. Loblarin buyuk kismi anilari tutmak, birincil gorsel ve koku alma duyularini entegre etmek icin gorev gormektedir.

Gorunuse gore sabit hafizadan nesneler, kokular veya tatlar taninmaktadir. Ve standart bir PowerPoint sunumundaki medya ekle islevine benzer sekilde, bir sablona sabitlenmektedir. Ayrica, oksipital ve temporal loblar bu bilgileri isler ve ekranda istenen gorseli yansitmaktadir. Bu hastalarin anilari tamamen saglam oldugu icin, sorunun bu sinir aglarindaki bazi talihsiz kopukluklardan kaynaklanmasi olabilmektedir. Ya da daha kotusu, kablolama olmayabilmektedir.

Dikkat cekici bir sekilde, bu insanlar hayallerinde canli goruntuler yasamaktadirlar. Zeman bunu afazi olan kisilerin goruntu olusturabilecegini iddia ederek aciklamaktadir, ancak hatali bir projektor nedeniyle bunlara bilincli erisimleri yoktur. Katilimcilar bu durumu cok genc yasta edindiklerini bildirmis olsalar da, dogumdan beri buna katlanan kisiler vardir! Bu konjenital afantaz olarak bilinir. Neyse ki, bu empedans hayatta kalmak icin yorucu bir engel olusturmamistir.

Afantaziler Neden Daha Iyi Elestirel Dusunce Sekline Sahiptirler?
Insan beyninin dalgali plastisitesinde belirgin olan sasirtici verimliliginin, oncelikle gorsellestirme icin kullanilan loblarinin buyuk kisminin yeniden kablolanmasina izin verdigi gorulmektedir. Beynin bu alanlari daha keskin olgusal bellek icin ayarlanabilmektedir. Hastalar yuzleri hatirlamak icin mucadele etmislerdir, ama gerceklerle urkutucu derecede iyi performan sergilemislerdir. Hastalar, sevdiklerinin, ozellikle de olenlerin yuzlerini hatirlayamamalari hakkinda konustuklarinda da buyuk sIkinti hissetmislerdir.

Bunun yerine, aciklamalari, bir kisinin konturleri veya ozellikleri de dahil olmak uzere daha analitik gorunuyor olmasidir. Bu ozellikler ustun yetenekli programcilarda yaygin olarak gozlenir. Firefox’un kurucusu ve kesintisiz kullanici ara yuzunun arkasindaki programci Blake Ross en iyi orneklerden biridir. Afantaz ile ilgili arastirma oldukca azdir ve bir tedavi hala uzak gorunmektedir. Arastirmacilar hala temel nedenlerini bulmekte, genetik veya psIkolojik faktorlerden kaynaklanip kaynaklanmadigini aydinlatmaktadir.

Zihinsel imgeleri gelistirme yetenegi, zihinsel modeller olustururken, kurgu okurken, yeni sekiller hayal ederken veya nesneleri zihinsel olarak dondururken yaraticiligi anlamak icin kesinlikle yararlidir. Ogrenmeyi hizlandirir ve her turlu beceri performansi gelistirir. Sporcular ve muzisyenler, zihinsel provalarin veya kafalarindaki hareketlerin simule edilmesinin fiziksel aktivitenin kendisi kadar yararli oldugunu bildirmektedirler. Ne yazik ki, onemli bir sinav olan biri kafasinda kontrolsuz bir sekilde yarisan tamamen alakasiz senaryolarin uyandirilmasindan da sorumlu tutulmaktadir, bu yuzden olumsuz etkileri de bulunmaktadir.

Afantazi Durumu ile Nasil Yasanir?
Afantazili insanlar icin insanlari ve yerleri gorsellestirememek uzucu olabilir. Ornegin vefat eden bir sevilenin yuzunu hayal edememek uzucu olabilir. Mevcut arastirmalar, afantaziye sahip olmanin, bir kisinin hayattaki basarisina mutlaka zarar vermedigini gostermektedir. Basarili doktora ogrencileri, muhendisler ve diger profesyoneller de dahil olmak uzere hayatin her kesiminden insanlar bu fenomeni yasarlar. Bu durumun insan deneyimlerinin bir parcasi oldugunu bilerek, tedavi gerektiren bir durum olmadigini anlamak gerekir. Ancak bu, hayatinizin farkli yonleri uzerinde bir etkisi olmayabilecegi anlamina gelmez. Zihinsel imgelem de ogrenmede bir rol oynar, bu nedenle zihninizde sahneleri gorsellestirememek, ogrenmenin bazi yonlerini daha zor hale getirebilir.

Arastirmacilar, durumun gelecekteki arastirmalarinin yalnizca nedenlerine ve etkilerine degil, ayni zamanda zihinsel olarak gorsellestirme yetenegini gelistirmenin olasi yollarina da odaklandigini one surmektedirler. Bununla birlikte, bu tur tavsiyelerde bulunmak icin daha fazla arastirmaya ve durumun daha iyi anlasilmasina ihtiyac vardir. Afantazi olabileceginden supheleniyorsa bazi yeni hafiza stratejileri kesfetmeyi dusunulmelidir . Gorsellestirememe, bazi ezber turlerini daha zor hale getirebilir, bu nedenle sizin icin ise yarayan bir teknik bulmak icin denemeler yapmak gerekebilir. Kisi aklindaki sahneleri veya insanlari gorsellestiremeyecek olsa bile, bu boslugu doldurmak icin fotografciligi, illustrasyonlari, tasarim yazilimlarini ve diger gorsellestirme araclarini kullanabilir.

02 Eylül 2020, 11:09	#1
CeReN Guest	Aphantasia (Afantaz) Zihin Korlugu Bir kisinin kafasindaki goruntuleri gorsellestirememesi, afantaz olarak bilinmektedir. Bu terim, Phanatsia ve Aristo’nun zihinsel bir temsilin kisiye sunuldugu gucu belirtmek icin kullanilan, basinda a harfi olmayan fantezinin tersi bir durumdur. Aphantasia veya Afantaz olarak bilinen bu kavram; zihin gozunun renkli olaylarin bir dizi hareketsiz veya hareketli temsil olarak oynandigi bir projektor ekrani gibidir. Adina gore, bu norolojik durum, goruntuleri ekranlarina yansitamamaktadir. Afantazinin bedensel bir fonksiyonun veya bir hastaligin, spesifik bir hastaligin basarisizligi olarak tanimlanan bir bozukluk olmadigini bilmek gerekir. Daha ziyade ciddi saglik riskleri olmadan beyni etkileyen norolojik bir kusurdur. Aphantasia ilk kez 1880 yilinda bir kasif, antropolog ve ojeni uzmani Sir Francis Galton, bilim adamlarindan birinin kuzeni ve 19. yuzyilin en devrimci fikirlerinden birinin sahibi olan Charles Darwin tarafindan suphelenilmistir. Galton her zaman insan zekasindan etkilenmis ve zihnine dayanan karmasIk makinelerin ic isleyisini gerceklestirmek icin yenilikci deneyler yapmistir. Dusuncesi, Sartre ve Camus gibi 20. yuzyilin asiri keskin gozlemcileri tarafindan neseyle savunulan sacma felsefesi ile yanki bulmustur. Sosyal veya bilissel bilim, beklenmedik anomalileri aciklamakla ilgiliyse, bu tur insanlar metodolojilerini kafasina cevirmislerdir ve gorunmez karmasIkliklarinin, goze carpan, saskin veya sacma gorunen gercekligin temsil edilmesine yardimci olmak icin cok zahmetsiz bir seyi incelemislerdir. Galton, kac kisinin kafasinda gorsellestirme yetenegine sahip oldugunu bulmak icin bir anket yapmistir. Sasirtici bir sekilde, spekulasyon, Ingiliz nufusunun % 2,5’inin bu durumdan muzdarip olabilecegini gostermistir; baska bir deyisle, 40 kisiden 1’i kafalarinda bir sahne cizememistir. Ancak, arastirma durumun kendisi ile degil istatistiklerle sinirli kalmistir. Bir kaza sonrasi ani hayal gucu kaybini bildiren sporadik psIkiyatrik olgularin ardindan bu konuya bir kez daha dikkat cekilmistir. Yeni Bir Bakis Acisi Afantaz 2005 yilinda Exeter Universitesi’nde bilissel norolog Adam Zeman tarafindan gorsellestirme yetenegini kaybettigini belirten bir raporun ardindan daha odakli arastirmalar yapilmistir. Genellikle kimligini gizlemek icin norolojik hesaplarda olduklari icin sac kurutma makinesi olarak adlandirilan MX, kalp cerrahisi sonrasi hayal gucunu kaybetmistir. Bu gulunc sakatlik ani bir ilgi uyandirmis ve Discover dergisinden Carl Zimmer, Zeman’in makalesi hakkinda bir makale yazdiginda ayni duruma sahip 21 kisinin daha bu durumunu duymasina yardimci olmustur. Bu insanlar bir kontrol grubuyla birlikte bir deneye katilmislardir. Deney, rontgen beyinlerinde renkli yamalar ile vurgulanan senaryolari ongoren zihinsel olanaklari belirlemek icin onlari bir fMRI makinesi araciligiyla gondermistir. MX, diger hastalar ile birlikte, ciddi sekilde soyut dusunme ile baglantili olan parietal ve frontal loblarda azalmis aktivite gostermis, bu da hayal kurma veya hayal gucunde son derece yararlidir. Loblarin buyuk kismi anilari tutmak, birincil gorsel ve koku alma duyularini entegre etmek icin gorev gormektedir. Gorunuse gore sabit hafizadan nesneler, kokular veya tatlar taninmaktadir. Ve standart bir PowerPoint sunumundaki medya ekle islevine benzer sekilde, bir sablona sabitlenmektedir. Ayrica, oksipital ve temporal loblar bu bilgileri isler ve ekranda istenen gorseli yansitmaktadir. Bu hastalarin anilari tamamen saglam oldugu icin, sorunun bu sinir aglarindaki bazi talihsiz kopukluklardan kaynaklanmasi olabilmektedir. Ya da daha kotusu, kablolama olmayabilmektedir. Dikkat cekici bir sekilde, bu insanlar hayallerinde canli goruntuler yasamaktadirlar. Zeman bunu afazi olan kisilerin goruntu olusturabilecegini iddia ederek aciklamaktadir, ancak hatali bir projektor nedeniyle bunlara bilincli erisimleri yoktur. Katilimcilar bu durumu cok genc yasta edindiklerini bildirmis olsalar da, dogumdan beri buna katlanan kisiler vardir! Bu konjenital afantaz olarak bilinir. Neyse ki, bu empedans hayatta kalmak icin yorucu bir engel olusturmamistir. Afantaziler Neden Daha Iyi Elestirel Dusunce Sekline Sahiptirler? Insan beyninin dalgali plastisitesinde belirgin olan sasirtici verimliliginin, oncelikle gorsellestirme icin kullanilan loblarinin buyuk kisminin yeniden kablolanmasina izin verdigi gorulmektedir. Beynin bu alanlari daha keskin olgusal bellek icin ayarlanabilmektedir. Hastalar yuzleri hatirlamak icin mucadele etmislerdir, ama gerceklerle urkutucu derecede iyi performan sergilemislerdir. Hastalar, sevdiklerinin, ozellikle de olenlerin yuzlerini hatirlayamamalari hakkinda konustuklarinda da buyuk sIkinti hissetmislerdir. Bunun yerine, aciklamalari, bir kisinin konturleri veya ozellikleri de dahil olmak uzere daha analitik gorunuyor olmasidir. Bu ozellikler ustun yetenekli programcilarda yaygin olarak gozlenir. Firefox’un kurucusu ve kesintisiz kullanici ara yuzunun arkasindaki programci Blake Ross en iyi orneklerden biridir. Afantaz ile ilgili arastirma oldukca azdir ve bir tedavi hala uzak gorunmektedir. Arastirmacilar hala temel nedenlerini bulmekte, genetik veya psIkolojik faktorlerden kaynaklanip kaynaklanmadigini aydinlatmaktadir. Zihinsel imgeleri gelistirme yetenegi, zihinsel modeller olustururken, kurgu okurken, yeni sekiller hayal ederken veya nesneleri zihinsel olarak dondururken yaraticiligi anlamak icin kesinlikle yararlidir. Ogrenmeyi hizlandirir ve her turlu beceri performansi gelistirir. Sporcular ve muzisyenler, zihinsel provalarin veya kafalarindaki hareketlerin simule edilmesinin fiziksel aktivitenin kendisi kadar yararli oldugunu bildirmektedirler. Ne yazik ki, onemli bir sinav olan biri kafasinda kontrolsuz bir sekilde yarisan tamamen alakasiz senaryolarin uyandirilmasindan da sorumlu tutulmaktadir, bu yuzden olumsuz etkileri de bulunmaktadir. Afantazi Durumu ile Nasil Yasanir? Afantazili insanlar icin insanlari ve yerleri gorsellestirememek uzucu olabilir. Ornegin vefat eden bir sevilenin yuzunu hayal edememek uzucu olabilir. Mevcut arastirmalar, afantaziye sahip olmanin, bir kisinin hayattaki basarisina mutlaka zarar vermedigini gostermektedir. Basarili doktora ogrencileri, muhendisler ve diger profesyoneller de dahil olmak uzere hayatin her kesiminden insanlar bu fenomeni yasarlar. Bu durumun insan deneyimlerinin bir parcasi oldugunu bilerek, tedavi gerektiren bir durum olmadigini anlamak gerekir. Ancak bu, hayatinizin farkli yonleri uzerinde bir etkisi olmayabilecegi anlamina gelmez. Zihinsel imgelem de ogrenmede bir rol oynar, bu nedenle zihninizde sahneleri gorsellestirememek, ogrenmenin bazi yonlerini daha zor hale getirebilir. Arastirmacilar, durumun gelecekteki arastirmalarinin yalnizca nedenlerine ve etkilerine degil, ayni zamanda zihinsel olarak gorsellestirme yetenegini gelistirmenin olasi yollarina da odaklandigini one surmektedirler. Bununla birlikte, bu tur tavsiyelerde bulunmak icin daha fazla arastirmaya ve durumun daha iyi anlasilmasina ihtiyac vardir. Afantazi olabileceginden supheleniyorsa bazi yeni hafiza stratejileri kesfetmeyi dusunulmelidir . Gorsellestirememe, bazi ezber turlerini daha zor hale getirebilir, bu nedenle sizin icin ise yarayan bir teknik bulmak icin denemeler yapmak gerekebilir. Kisi aklindaki sahneleri veya insanlari gorsellestiremeyecek olsa bile, bu boslugu doldurmak icin fotografciligi, illustrasyonlari, tasarim yazilimlarini ve diger gorsellestirme araclarini kullanabilir.
	Alıntı Yap

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)