IRCRehberi.Net- Türkiyenin En iyi IRC ve Genel Forum Sitesi  
 sohbet
derya sohbet


Özel Eğitim Rehabilitasyon ve Kişisel Gelişim Özel eğitim Rehabilitasyon ve Kişisel Gelişim ile alakalı tüm konulara bu başlık altından ulaşabilirsiniz.

 
 
Seçenekler Stil
Alt 21 Ağustos 2020, 09:08   #1
Standart Gelisimsel Disleksi Nedir?

Bazi cocuklar okumayi ogrenmekte cok zorlanirlar. Normal zekaya, sahip olmalarina ragmen, yine de cok yavas ve bircok hatayla okurlar ve bu sorunlar yetiskin olduktan sonra bile devam eder. Okumalari pratikle gelisir, ancak akranlarininkinden daha azdir. Bu kalici okuma zorluguna gelisimsel disleksi denir ve disleksiye neyin neden oldugu hala net olarak belli degildir. Bunun birlikte disleksi hastalarinin seslerin tekrarindan disleksi olmayanlara gore daha az fayda sagladigini, ortak hecelere ve kelime yapilarina daha az asina gibi davrandiklarini tespit edilmistir. Beyin tarama ekipmanini kullanarak, disleksi hastalarinin beyinlerinin daha hizli unuttugu da tespit edilmistir. Bu yazida gelisimsel disleksi ve okuma guclugu nedenleri hakkinda bilgiler bulunmaktadir.

Okumayi Ogrenme Sureci
Okuma, yazili sembolleri (Ingilizce harfler gibi) anlamli kelimeler olan bir dizi sese cevirme islemidir. Cocuklar okumaya ilk basladiklarinda, kelimeleri okumak icin harflerin seslerini sirali olarak ogrenmeleri gerekir ve daha sonra deneyim kazandiktan sonra, kelimelerin tamamini tanimlamaya baslarlar. Sozlu kelimelerin temsilleri ve anlamlari, daha okumaya baslamadan cocuklarin zihninde mevcuttur. Bunu bilinmektedir cunku cocuklar okumayi ogrenmeden cok once konusulan dili anlayabilir ve konusabilirler. Cogu cocuk 6-7 yaslarinda okumayi ogrenir, ancak bu beceri cocuklar buyudukce gelismeye ve daha verimli olmaya devam eder.



Disleksi Hastalari ve Okuma Cabalari
Bazi cocuklar icin okumayi ogrenmek kolay degildir ve hatta cok sinir bozucu olabilir. Normal okullardaki cocuklarin yaklasIk % 7’si, ozel gorme veya isitme sorunlari olmamasina ve normal zekaya sahip olmalarina ragmen okumayi ogrenmekte cok zorlanmaktadirlar. Bu cocuklar bu zorlukla dogarlar ve yetiskin olduklarinda bile onlarla birlikte kalirlar. Okuma ile ilgili bu zorluk, gelisimsel disleksi adi verilen bir ogrenme bozuklugudur. Gelisimsel disleksi olan insanlar, disleksi olmayanlara gore daha yavas ve daha fazla hata ile okurlar. Genellikle, disleksi olan insanlar da bircok yazim hatasi yaparlar, ancak okuma ve heceleme ile ilgili problemler disinda, diger alanlardaki (matematik gibi) yetenekleri genellikle tamamen normaldir (baska bir bozuklugu yoksa).
Okuma, gorme, isitme, hafiza ve goz hareketlerini iceren karmasIk bir surectir. Tum bunlarin disleksi hastalarinda zarar gormedigi dusunulurse, okuma konusunda hala bu kadar gucluk cekmeleri tuhaftir. Oyle gorunuyor ki, disleksinin spesifik karakterizasyonuna ragmen, disleksi olan insanlar okuma ve yazmadan ve hatta dil kullaniminda sinirlarini asan ek zorluklar yasamaktadirlar.
Okumayi ogrenirken (veya tanidik olmayan kelimeleri okurken), harflerin temsil ettigi sesler bir kelimede birlestirilir. Duyulan bir kelimeyi yazmak gerektiginde, o konusma seslerine bolunur ve harflere cevrilir. Temel konusma seslerine fonem adi verilir. Disleksisi olan kisiler, fonemleri ayirma ve birlestirme surecinde zorluklar yasadiklarindan, bircok arastirmaci disleksi hastaliginda temel dil seslerinin zihinsel temsilinin bozuldugu varsayilir. YaklasIk 40 yil once arastirmacilar, disleksideki zorlugun sesleri isleme yeteneginde yattigini ve dile ozgu olmadigini one surmuslerdir. Deneyler bu kavrami daha iyi anlamak icin tasarlanmistir.
Disleksi Eski Bilgilerin Daha Hizli Unutulmasina Sebep Olur mu?
Son 15 yilda disleksi olan cocuklar, ergenler ve yetiskinlerle ilgili bir dizi deney yapilmistir. Tipik bir deney, onlarca adimdan olusmaktadir ve her adimda, katilimciya aralarinda kisa bir zaman araligi (yaklasIk bir saniye) olan iki sesi dinletilir. Katilimcidan hangi sesin daha yuksek, birinci veya ikinci bir ses perdesine sahip olduguna karar vermesi istenir. Bu tur deneylerde, katilimcilar iki sesi karsilastirdiklarini hissederler ve bu sekilde karar verirler. Bununla birlikte, onceki adimlardan gelen seslerin de karari etkiledigi ortaya cikmistir: mevcut adimdaki ilk sesin perdesinin ic temsili, onceki adimlarda duyulan onceki seslere benzer hale gelmektedir. Ornegin, yuksek perdeli bir ses duyulursa, onceki seslerin cogu dusuk perdelidir, bu sesin temsili biraz daha dusuk olur, asagi cekilir.
Disleksi olan katilimcilar icin bu etkinin daha kucuk oldugunu tespit edilmistir. Bunu takiben, disleksi hastalarinin isittikleri sesleri bellekte dogru bir sekilde saklamakta zorlandiklarini varsayilmaktadir. Bu tur bir saklama, verimli okuma icin cok onemlidir. Disleksi hastalarinin beyninde ses anilarinin daha hizli curudugu hipotezini test etmek ve bu daha hizli curumenin hangi beyin bolgelerinde gerceklestigini anlamak icin bir deney daha yapilmistir. Bu deneyde, katilimcilar fonksiyonel bir manyetik rezonans goruntuleme tarayicisi (fMRI tarayici) adi verilen bir cihazda taranmislardir.
Genel olarak, ayni ses, aralarinda kisa bir bosluk birakilarak iki kez sunuldugunda, beynin ikinci sunuma tepkisi daha kucuktur. Bu fenomene noral adaptasyon denir. Ikinci sese verilen daha kucuk yanit, beynin bir sekilde ilk sesi hala hatirladigini gostermektedir, cunku ilk ses hala ikinci sesin islenmesini etkilemektedir. Disleksi olan kisilerde, ilk sesin bu bilincalti hafiza doneminin daha kisa oldugunu gormuslerdir. Sesler arasindaki bosluk 10 saniye oldugunda, disleksi olmayan kisilerin beyinlerinde olculen ikinci sese verilen yanit daha kucuktur ve ilk sesin hafizasinin hala beyinlerinde depolandigini gostermektedir. Aksine, disleksi olan kisiler, sesler 10 saniye aralikliysa, ikinci ses icin tam yogunlukta bir tepki vermektedir Bu beyinlerinin artik ilk sesin hafizasina sahip olmadigini gostermektedir ve hafiza suresindeki bu fark, korteks’tendir.

Disleksi Hastalari Tekrarlari Daha Yavas Ogrenirler
Disleksili cogu insanin karsilastigi temel sorun sozcukleri okumaktir. Disleksi hastalari icin hizli hafiza kaybinin bilgi birikimini yavaslatmasi mumkundur. Genel olarak, bir seye ne kadar cok maruz kalinirsa, bu maruziyetle ilgili gorevlerdeki performansi o kadar iyilestirilir. Ancak, disleksi olan insanlar icin, daha once maruz kaldiklari seylerin ogrenme egrisi daha yavastir.

Disleksi Hastalarinda Morfolojinin Etkileri
Dil hayat boyunca kullanilir ve cogu kisi dil kurallarini ve yapisini otomatik ve bilincsiz olarak ogrenir. Yapilan deneylerde, dilin yapisini ve kelime parcalarinin nasil bir araya getirildigine dair kurallar kullanilmis ve buna morfoloji denmistir. Ibranice’de, tum fiiller birkac belirli yapidan birine sahiptir ve diger tum bicimler dilde kuraldisidir, bu nedenle okuyucular bu var olmayan bicimlerle asla karsilasmazlar. Ornegin, lagadnu kelimesi Ibranice’de gercek bir kelime degildir, ancak yapi olarak katavnu, pagashnu ve kalatnu gercek kelimelerine cok benzemektedir. Diger yandan, hukshimti kelimesi Ibranice’de de gercek bir kelime degildir, ancak lagadnu’nun aksine, yapisini paylasan Ibranice kelimeler yoktur, bu nedenle yerel Ibranice okuyucular daha az asinadir.
Okuma hizinin kelime morfolojisine asinaliktan etkilenip etkilenmedigini incelendiginde disleksisi olmayan ogrenciler, gercek kelimelere benzer bir yapiya sahip uydurma kelimeleri, tanidik bir yapiya sahip olmayan kelimeleri okuduklarindan daha hizli ve daha dogru okuduklari tespit edilmistir. Bu beklenen bir durumdur, cunku tanidik yapiya sahip kelimeler beyinde daha az calisma gerektirir.( harf harf islenmeleri gerekmez.) Bununla birlikte, disleksi olan ogrenciler icin, tanidik bir yapiya sahip olmayan kelimelere kiyasla Ibranice morfolojiyle uydurma kelimeleri okuma hizinda veya dogrulugunda onemli bir gelisme olmaz. Bu sonuclar morfolojinin disleksi olmayan insanlara yardimci oldugu kadar,okuma konusunda disleksili insanlara yardimci olmadigini gostermektedir.
Kelimeler daha kucuk birimler halinde kullandiginda benzer sonuclar elde edilmektedir. Kelimeler hecelerden insa edilmistir. Katilimcilardan kendilerine sunulan hece dizisini tekrar etmeleri istendiginde hece frekansinin basari orani uzerinde buyuk etkisi oldugu bilinmektedir. Buna uygun olarak, deneylere katilan katilimcilar sIk hece dizilerini daha az sIklikta olan hecelerden daha dogru bir sekilde tekrarlamislar, ancak hece frekansinin bu avantaji disleksi olan katilimcilar icin onemli olcude daha az oldugu gorulmustur. Bu sonuclar hece frekansinin disleksi olmayan kisilerin hafizasini guclendirdigi kadar disleksi olan kisilerin hafizasini da gelistirmedigini gostermektedir. Bu nedenle, disleksi olan insanlar, basit seslerin tekrarindan daha az yarar gormelerine benzer sekilde, hecelerin ve kelime yapilarinin tekrarindan daha az fayda gorurler. Ve sonuc olarak performanslari, disleksi olmayan insanlar kadar iyi degildir. Disleksi olan katilimcilarin hecelere ve kelimelere maruz kalmasi, disleksi olmayan katilimcilarin maruz kalmasina benzer, ancak disleksi olan katilimcilar, bu uzun sureli maruziyetten daha az kazanc saglamaktadirlar.
Gelisimsel disleksi, okuma becerilerinin kazanilmasini engelleyen ozel bir ogrenme bozuklugudur. Arastirmacilar yillardir disleksinin nedenini arastirmaktadirlar ve disleksideki ana zorlugun, bu uyaranlardan dolayi daha hizli bellek bozulmasi nedeniyle, daha once sunulan uyaranlar hakkindaki onceki bilgilerin daha az verimli kullanilmasi oldugunu one surulmektedir. Bu fikir, basit sesler ve beyin aktivitesi ile yapilan deneylerin sonuclarina dayandirilmaktadir. Ayrica, tanidik bir yapiya sahip olan ve olmayan sozcukleri okumanin dogrulugu; hizini, sIk ve seyrek hecelerin hafizasi ile karsilastirilmalidir. Bu veriler, disleksinin nedenini anlamaya yardimci olur ve nedeni anlamak, sonunda tedaviye yardimci olabilir.
________________

Bizde Mutsuz Olalim ~
 


Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)
 
Seçenekler
Stil

Yetkileriniz
Konu Acma Yetkiniz Yok
Cevap Yazma Yetkiniz Yok
Eklenti Yükleme Yetkiniz Yok
Mesajınızı Değiştirme Yetkiniz Yok

BB code is Açık
Smileler Açık
[IMG] Kodları Açık
HTML-Kodu Kapalı
Trackbacks are Kapalı
Pingbacks are Kapalı
Refbacks are Kapalı





Tüm Zamanlar GMT +3 Olarak Ayarlanmış. Şuanki Zaman: 07:56.