Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite beraberinde öğrenme güçlüğü de gösterebilen bir davranış sorunudur. Bir kişide DEHB olduğunu söyleyebilmek için Dikkat Eksikliği, Aşırı hareketlilik ve dürtüsellik belirtilerinin 7 yaşından önce ve birden fazla ortamda (okul-ev) görülmesi, sürekli olması ve kişinin yaşamını etkilemesi gerekir. Tüm çocukların %3'ünde görülür. Erkeklerde daha sık rastlanır. Ergenlik döneminde belirtilerde azalma olur fakat tamamen yok olmaz.



Nedenleri:

Hiperaktivite nedenleri tam olarak tespit edilemese de;

Aileden birinde hiperaktivite olması.

Çocuğun beynindeki (mesaj alış verişini gerçekleştiren) kimyasallarında sorunlar bulunması.

Doğum veya doğum sonrası beyin dokusunda zedelenmeler olması.

Çocuklarda görülen çocukluk çağı rahatsızlıkları ve gelişimsel problemler gibi nedenler, hiperaktiviteye sebep olabilir.



Tanısı:

Çocuğa hiperaktivite tanısı koyacak özel bir test yoktur. Tanıyı koymak zaman alıcı ve zordur. Genellikle çocuğun okula başladığı dönemde tanı konulur. Bunun nedeni okul ortamının bu tür çocuklar için rahatsızlık verici olması, sınıf içi uygulamalara ve kurallara uymada zorlanmalarıdır.

Tanı aşamasında doktor, aileden çocuğun sağlık öyküsünü, okul ve evdeki davranışlarına yönelik bilgileri alır, tıbbi muayeneden geçirir.

Bu bozukluğun tanısının doğru konması son derece önemlidir.



Amerikan Psikiyatri Birliği'nce Tanımlanan Hiperaktivite Ölçütleri

Eli, ayağı kıpır kıpırdır.

Oturduğu yerde duramaz.

Gereksiz yere sağa sola koşturur, eşyalara tırmanır.

Sakince oynamakta zorlanır.

Sürekli hareket eder.

Çok konuşur.

Amerikan Psikiyatri Birliği'nce Tanımlanan Dikkat Eksikliği Ölçütleri

Bunlardan asgari 6'sının birden fazla ortamda en az 6 aydır görülüyor olması durumunda dikkat eksikliği olabileceği düşünülür.

Belirli bir işe ya da oyuna uzun süre dikkatini vermekte zorlanır.

Dikkati kolayca dağılır.

Basit hatalar yapar.

Başladığı işi bitiremez.

Kendisiyle konuşulurken dinliyormuş gibi görünür.

Görev ve etkinlikleri düzenlemekte zorlanır.

Yoğun zihinsel çaba gerektiren işleri yapmaktan kaçınır (Ev ödevi, okul aktiviteleri gibi).

Etkinlikler için gereken eşyaları kaybeder.

Günlük etkinliklerde unutkandır.





Tedavi
DEHB'ı iyileştirecek ve ortadan kaldıracak kesin bir tedavi yoktur. Fakat çocuğa; ailesi, doktoru ve öğretmenleri işbirliği yaparak bu problemle normal bir yaşam sürdürmesini sağlayabilirler. Bunun yanı sıra çocuğun dikkat süresini uzatan ve hiperaktiviteyi azaltan ilaçlar kullanılır. Aileler bu ilaçları kendi isteklerine göre değil doktorun önerisine göre kullanmalı ve sonlandırmalıdırlar. İlaç kullanmak tek başına sorunu çözmez. Bunun yanında mutlaka psikolojik yardım alması ve davranış terapisi de görmesi gerekmektedir. Bu sayede çocuk kendisini kontrol etmeyi ve ifade etmeyi öğrenir.



Dehb Konusunda Ailelere Öneriler:

Sorunu çözebilmek için öncelikle sorunun varlığını kabullenin.

Çocuğunuza karşı aşırı otoriter veya aşırı hoşgörülü davranmayın.

Çocuğunuzun günlük yaşantısındaki aktiviteleri(kahvaltı, oyun, yemek, uyku saatleri gibi) mutlaka planlayın.

Aşırı kalabalık ortamlardan mümkün olduğunca uzak tutun.

Asla şiddet uygulamayın.

Çocuğunuzla sık sık göz teması kurun.

Talimatlarınızı ve isteklerinizi kısa cümlelerle ifade edin. Aynı anda birden fazla şey istemeyin. Örneğin; Kıyafetini değiştir, daha sonra elini yüzün yıka ve dersini yap gibi.

Olumlu davranışlarını mutlaka pekiştirin. Bunun için puan kartları(her olumlu davranış için 5 puan gibi) veya tablo işaretlemelerini(her olumlu davranış içi bir tane bir yıldız atma gibi) kullanabilirsiniz.

Çocuğunuzun doktoru ve öğretmeni ile mutlaka işbirliği içerisinde olun.

Çocuğunuzu sportif faaliyetlere yönlendirin.