Karadeliklerin Sirri
Bugune kadar belki herkesin merak ettigi bilim sorularindan biri olmustur karadelikler. Bir bilinmezlik hatta cok farkli bir yapiymis gibi gorunen bu ac deliklerin aslinda bir olusum sureci ve nedeni vardir.
Karadeliklerin Sirri Karadelikler aslinda yeteri kadar yakinina gelindiginde her seyi yutan kozmik yapili bir olu yildizdir. Nasil mi? Aslinda basit bir olay yildiz ic basinci ile kutle cekim kuvveti bize bu sorunun cevabini verebilir. Bir nevi olen ya da omru bitmek uzere olan yani yasli diyebilecegimiz yildizlar bir sure sonra merkezdeki kutle cekim kuvvetini dengeleyemeyecek kadar yaslanmislardir. Bu olayin akibetinde ise yildizin kutlesi merkeze kadar cekilir. Sonunda ise tum kutle bir noktada toplandigindan yani yogunluk hizli ve cok fazla arttigindan var olan kutlenin cevresinde olan her sey ki buna isIk bile dahil icine alip yutmaya baslar.
“Ya tamam bu karadelikler varda biz bunlari neden goremiyoruz?” Bunun da cevabi basit. Bir, bu yapilar bazi gezegen ya da yildizlar gibi dunyadan gorunemez, evet ama teleskopla da goremedigimizi bilmenizi isterim. Bunun nedeni cevrelerindeki maddeler uzerindeki etkilerinden… Ornek vermek gerekirse ikili yildiz sistemlerinde buna benzer sekilde donen yildizlar var; bunlardan biri gorunurken digeri gorunmez. Bunun nedeni artik ortalikta herhangi bir yildizin olamamasi yani karadelik olmus olmalari… “Ben karadeligi gordum ya da her internet sitesinde karadelik fotografi var” diyorsaniz yaniliyorsunuz cunku karadelikler aslinda bir seyleri yutarken disk cevresindeki gaz bulutlari parlamaya ve bir suru isIk parlamasina neden oluyor ve bizler onlari goruyoruz.
Peki, bir kara delik her seyi yutuyorsa bir tek karadelik bile butun evreni yutamaz mi? Akliniza cok guzel sorular geliyor fakat bunun da bir cevabi var. Ama asla boyle bir sey olmayacagini bilmenizi istiyorum. Acikca anlatmak gerekirse karadelige donusen bir madde kutlesine kutle katamiyor yani karadelige donusen bir madde donusmeden once herhangi bir seyin uzerinde etkiledigi cekim kuvvetinin aynisini karadelige donusunce uyguluyor, basta verdigimiz bilgi gibi yeteri kadar yakinsa ceker.
Karadelikler bir bilinmezlik gibi gozukse de bircok yorum ve cevaba acik sorunlardir onemli olan bunlari aciklaya bilmek.
ALİNTİ ~
|
