Belirlenimcilik

Evrenin işleyişinin ve insan doğasının, insan davranışlarının bilimsel yasalarla (önceden) belirlenmiş olduğunu ve bu yasaların gerçekleşmesinin, insan üstü, evrensel bir takım yasa ve zorunluluklara bağlı olarak gerçekleştiğini savunan felsefi kuram. Determinist sava göre, insan, eylemlerinde özgür değildir.

Fesefede birçok farklı dalda, özellikle de ahlâk felsefesinde savunulan bir görüştür. Ahlâk felsefesinde, insanın özgür iradesinin bir yanılsama olduğunu ve insan davranışlarının bir nedenler zincirine bağlı olarak belirli evrensel yasalarla geliştiğini ve gerçekleştiğini açıklamaktadır. İnsan, (ahlâki) eylemlerini gerçekleştirirken, psikolojik, toplumsal, etik, hukuksal, ekonomik, vb bazı etkenlerin etkisinde kalarak "yapmak istediğini değil, yapması gerekeni yapar" görüşünü ileri sürer.

Temel prensibi olan nedenselliğin ışığında olayların ve olguların bir sebep-sonuç ilişkisiyle birbirine bağlı olduğunu savunur. Evrende yaşanmış olayların, yaşanmakta olan olayların ve yaşanacak olan olayların bir neden ve sonuç ilişkisi bağlamında gerçekleştiği bir düzen mevcuttur. Dolayısıyla, bu düzeni olabildiğince çözerek, nedenleri ve sonuçları inceleyip belirleyerek, ileride oluşacak olaylara dair bilgi elde etmek mümkün hâle gelir. Yani, belirli nedenlerin veya durumların bilgisine sahip olunduğunda, o nedenlerin veya durumların sebep olacağı olayların bilgisini de elde etmek mümkündür.