George Orwell'ın "1984" adlı eserinden (dolaylı olarak ya da doğrudan) esin almış olması muhtemel distopik bir kara mizah filmidir. 1984, daha çok ideolojik yönlü bir distopya iken, brazil ise daha çok bürokratik yönlüdür.

Formalite ve bürokrasi çılgınlığı üzerine kurulmuş bir totaliter devlet ideali içinde, sistemin idamesi uğruna sistemi meydana getiren ögelerin nasıl harcandığını anlatır bize bu filmiyle Terry Gilliam. Anlatısında ana kahramanımızın yaşadıkları, sanrıları ve hayâlleri ile iç içedir. Filmde eylemler ve kurumlar genellikle anonim kalır. Sistem dahilinde kendi rolünü belirlemede başarısız kalan ve kendi iç dünyasında bu durumun farkında olmayan ana kahramanın ansızın ortaya çıkan anarşist bir ruhla tutkularının peşine düşmesi, - ki bu her ne kadar bir "özgürleşme" sürecinin başlangıcı olsa bile - en nihayetinde onu özgürlüğe ulaştırmaz. 1984'ün final sahnesine nazire yaparcasına, sistemden kurtuluşun ancak "düşlerde, sanrılarda" ve/veya "ölümle" mümkün olabildiğine vurgu yapar. Zaten filmi tam bir kara ütopya kılan da budur.

"Olmak ya da olmamak, işte bütün mesele bu" demiş olsa da ünlü yapıtında Shakespeare, artık bir bakıma sistemden yana olmanın da olmamanın da bizi götürdüğü yer kaotiktir. Sistem dahilinde ya da haricinde gerçekleşen olaylardan etkilenmemek elde değildir. Bütünüyle bürokratik ve formaliter olan bir sistemde ortaya çıkan hatalar, (iyi bir niyetle onları düzeltmeye çalışmak isteseniz bile) bir şekilde daha fazla yanlışı beraberinde getirmektedir. İnsan üretimi olan şeyler büyük, "insan" ve "insanlık" ise tüm bunların yanında küçücüktür. Filmde yer yer "otorite bizi gözetliyor" izlenimine kapılmamızı sağlayacak unsurlar vardır, ama aslında bunun üzerinde pek durulmaz, zira onlar da sadece sistemde birer formalite detayından ibarettir.

Terry Gilliam'ın delirmemeye yaşıyoruzu anlattığı bu yapıtında, sistemin unsurları içinde bulundukları bu sistemin birer kölesi durumundadır ve çözümsüzlük hayatın bir parçasıdır. Yapıtta sürrealist bir bakış açısı ortaya konmakta ve böylesi bir durumda bireyin en geniş özgürlük alanı aslında düşleri olabilir mi sorusu bizlere yöneltilmektedir.

[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]