Tarihsel Surecte Is Sagligi ve Guvenligi Alanina Katki Saglayan Bilim Adamlari - IRCRehberi.Net- Türkiyenin En iyi IRC ve Genel Forum Sitesi

CeReN · 29 Nisan 2020, 11:54

Aristoteles: M.O. 384-322 yillari arasinda yasamis olan Aristoteles, felsefe bilimi tarihinde cok onemli bir yeri olan dusunurdur. Eflatun (Platon)’un ogrencisi ve Buyuk Iskender’in hocasi olan Aristoteles, bircok bilim dalinin ortaya cikmasinda onderlik eden fikirlerle kendisinden sonra gelen dusunurleri etkisi atina almistir. Yasadigi donemde, gladyatorler icin diyet tanimlamasi yapmis ve kosucularin hastaliklarindan soz etmistir.

Herodotos: M.O. 484-420 yillari arasinda yasamis olan Herodotos, tarihin babasi olarak kabul edilmektedir. Gunumuzun is sagligi ve guvenligi yasasinin cizdigi sinirlar cercevesinde belirtilmis olan meslek hastaliklariyla ilgili olarak bagdastirilabilecek ilk calismayi gerceklestirmis ve tarihte Ilk kez iscilerin sagliklari uzerine calisarak yeterli besin verilmesini belirtmistir.

Hippokrates: M.O.460-377 yillari arasinda yasamis olan Hippokrates, Yunanli bir hekimdir. Tibbin babasi olarak da nitelendirilen Hippokrates, hekim oldugu icin insan sagligi icin calismakla kalmamis, felsefeyle de ilgilenmistir. Is sagligi ve guvenligi sistemleri acisindan onemli sayilan adimlar atmistir. Literaturde ilk defa kursunun zararli etkilerinden Hippokrates bahsetmis ve bir hekim oldugundan dolayi, kursuna maruz kalma ile felc ve gorme bozukluklari, halsizlik, kabizlik gibi belirttiler arasindaki iliskiyi ortaya koymustur. Kursun koligi tanimlamasini yapmistir.

Nicander: M.O.200 yillarinda, Hippokrates’in kursun uzerine yaptigi calismalari gelistirmistir. Ozellikle de kursun koligi ve kursun anemisi uzerinde durmus, ozelliklerini genis manada tanimlamistir. Ayni zamanda kursun zehirlenmesi ile karin agrisi, kabizlik ve yuz soluklugu gibi belirtilerin arasinda bir iliski oldugunu yaptigi calismalar ile kesinlestirmistir.

Plautus: M.O.254-184 Plautus (Plato), gunumuzun ergonomi tanimlari arasina girecek calismalarda bulunmustur. Donemin esnaf ve sanatkarlarin calisma pozisyonlarini goz onunde bulundurarak, calisma sartlarindan dolayi ortaya cikan vucut sekil bozukluklari (malformasyonlar) hakkinda calismistir.

Buyuk Plinius: M.S.23-79 yillarinda arasinda yasamis olan Buyuk Plinius (Plini), gunumuzde meslek hastaliklarinin onune gecmek amaciyla ozellikle de kimyasal, tehlikeli madde ve toz iceren ortamlarda takilmasi onerilen maskeler uzerinde calismistir. Tehlikeli tozlara maruz kalacak sekilde calisan kisilerin, gunumuz sartlarinda maske yerine gecen ve o gunun sartlarindaki kullanilan torbalari baslarina gecirmelerini onermistir.

Juvenal: M.S. 60-140 yillari arasinda yasamis olan Juvenal, yine meslek hastaliklarinin gunumuz tanilari icerisinde sayilabilecek sorunlar uzerinde durmustur. Juvenal’in ozellikle uzerinde durdugu meslek grubu ise, demircilerdir. Demircilerde, donemin sartlarinda cok fazla goz yakinmalari oldugu gozlendiginden, bu calisanlardaki goz hastaliklarinin yapilan isten kaynaklandigini ortaya koymustur. Bunun yani sira, surekli olarak ayakta calisan kisilerde de yine gunumuz sartlarinda isten kaynaklanan hastaliklar icerisinde gosterilebilecek varisleri tanimlamis ve bunlarin da isten kaynaklanabilecegini aciklamistir.

Paracelsus: 1493-1541 yillari arasinda yasamis olan Paracelsus, is yeri hekimliginin ilk yazili kaynagi olarak nitelendirilebilecek olan “De Morbis Metallicis” adli kitabi yazmistir. Gunumuzun pnomokonyoz olarak bilinen kronik akciger hastaliklari uzerinde calismis, bu hastaliklarin klinik tablosunu cizmistir. Net bir sekilde meslek hastaliklari terimi uzerinde durmus, madencilerde ve baca temizleyicilerinde meslek hastaliklarini ortaya koymustur. Endustriyel gelismelerin meslek hastaliklari riskini arttirdigini belirtmistir. Ayni zamanda zehirler uzerine calismis ve zehirlerin kimyasal yapilarini incelediginde her maddenin bir zehir oldugunu, bu maddelerin zehir mi yoksa ilac mi oldugunu, bu sorulari cozebilecek tek hususun, alinan maddenin doz ve organizma arasindaki iliskilerle ayrilabilecegini vurgulamistir. Bu sayede toksIkolojinin temelini atmis ve modern toksIkolojinin kurucusu olarak nitelendirilmistir.

Gregorius Agricola: M.S.1494-1555 yillari arasinda yasamis olan Agricola, Saksonyali bir hekimdir. Is kazalari uzerinde durmus ve bu alan ile ilgili onerilerde bulunmustur. Dunyanin ilk mineroloji bilgini kabul edilmektedir. “De Re Metalica” isimli kitabini 1526’da yazmistir. Bu kitabinda, jeoloji, madencilik ve metalurji bilgilerini ortaya koymustur. Avrupa madenlerinde calisan iscilerin sorunlarindan bahsetmis, madencilerde ortaya cikan hastaliklarin tanimlanmasi uzerine calismis, bu sorunlara karsi nasil koruyucu onlemler alinacagi uzerinde durmustur. Toza karsi ortam sartlarinin daha iyilestirilebilmesi icin havalandirilmasi uzerine durmustur.

Bernardino Ramazzini: 1633-1714 yillari arasinda yasamis olan Ramazzini, “Is Sagligi ve Guvenligi”nin babasi olarak nitelendirilmektedir. Epidemiyoloji uzmani olan Italyan klinikci, 1713 yilinda “De Morbis Artificum Diatriba” adli kitabini yazmistir. Ramazzini bu kitabi yazmasinin ve meslek hastaliklarini arastirmasinin bir rastlanti ve akabinde de yaptigi gozlemler dizisi oldugundan bahsetmistir.

Ramazzini’nin o donemde yasadigi sehrinde, evden cikan atiklar cukurlarda toplanmaktadir ve bu cukurlarin uc yilda bir temizlenmesi gerekmektedir. Yasadigi evin atik cukurunu temizlemeye gelen kisinin isi cok hizli yaptigini gordugunde, calisana fazla yorulmamasi icin yavas yapmasini onermistir. Ancak, aldigi cevap, meslek hastaliklarinin arastirilmasinin cok onemli bir adimi olmustur. Atigi bosaltmakla ugrasan calisan, kanli ve kizarmis gozlerle Ramazzini’ye bakmistir ve “Bu iste 3-4 saat calisan biri, neden isi cabuk bitirmek istedigimi anlar. Bir an evvel isi bitirip, evime gidip gozlerimi yikamak ve karanlik bir odada kalmak istiyorum.” cevabini vermistir. Bu olayin uzerine Ramazzini cevresini gozlemlemeye baslamis ve sehirde cok fazla kor insanin oldugunu fark etmistir. Gozleri gormeyen kisilerle konustugunda ise, hemen hepsi daha once bu isi yapmis kisiler oldugu ortaya cikmistir. Bu rastlantilarin akabinde, Ramazzini meslek hastaliklarini arastirmaya baslamis ve meslek hastaliklarini kitabini yazmistir.

Kitabinda, is kazalarinin onlenmesi adina koruyucu guvenlik onlemleri alinmasinin uzerinde durmustur. Ergonominin temel prensiplerini ortaya koymakla kalmamis, su an butun is guvenligi uzmanlarinin isletmelerde aldirmak istedigi onlemleri, daha 17. Yuzyil’da ortaya koymustur. Is yerlerinin sicak-soguk dengesinden, is yeri havasindaki muhtemel zararli etkenler ile bunlarin ortadan kaldirilmasina kadar genis kapsamda calismistir. Kursun ve civa zehirlenmelerini incelemis ve bunlarin belirtilerini ortaya koymustur. En onemlisi de, hastalara sorulan sorulara “ne is yaptiklarinin sorulmasi” ilkesini getirmistir. Bu sorunun cevabi, kisilerin calistiklari ortamlarin kosullari sayesinde meslek hastaliklari konusunda da sonuca ulasilmasini hizlandirmistir. 1986 yilinda Japonya’da Is ve cevre sagligi Universitesi acildiginda, bahcesine Dr. Ramazini’nin heykeli dikilerek vefa borcu gosterilmistir.

Percival Pott: 1714 – 1788 yillari arasinda yasayan Percival, bir Ingiliz hekimdir. “Bel Kemigi Egriliklerinde Sik Gorulen Alt Taraf Organlarindaki Felcler Ustune” adli kitabi yazmistir. Bu kitabinda Percival, genc iscilerin calisma saat ve kosullari hakkinda calismalar yapmis ve bu calismalar sonucunda baca temizleme isinde calisan kisilerin kanser hastaligina yakalanma riskinin daha yuksek oldugunu belirtmistir. Baca temizleyicilerinde daha sIklikla gorulen kanser turunun skrotum kanseri oldugunu vurgulayarak, bunun nedenini de “is” seklinde belirtmis ve bu durumun bir meslek hastaligi oldugu vurgunu yapmistir. Fabrikalarda baca temizleme isi o donemlerde cocuk yastaki isciler tarafindan yapildigindan, Percival’in yapmis oldugu calismalardan Ingiliz parlamenterlerinden olan Sir Robert Peel, 1802 yilinda “Ciraklarin Sagligi ve Morali” yasanin cikmasinda onculuk etmistir.

Sir Robert Peel: 1788-1850 yillari arasinda yasayan Sir Robert Peel, Percival Pott’un hazirlamis oldugu rapordan etkilenerek 1802 yilindaki girisimleri sayesinde “Ciraklarin Sagligi ve Morali” adli yasa yururluge girmistir. Bu yasa, Ingiltere’de ISG yonunden cikarilan ilk yasadir ve gunluk calisma saati 12 saat olarak yasal sekilde belirlenmistir.

Robert Owen: 1771-1858 yillari arasinda yasamis olan Robert Owen, donemin Iskocya’da fabrikasi olan bir isverenidir. 1788 yilinda yururluge giren Baca Temizleyicileri Kanunu ile birlikte, fabrikasinda 10 yasin altinda kimseyi calistirmamis ve calisma saatlerinde duzenlemeye giderek azaltmistir. Isyerinde hem gencler hem yetiskinler icin egitim programlari hazirlamistir. Isyerindeki cevre kosullarini iyilestirmistir. Gunluk calisma suresinin 10 saate dusurulmesi adina calismalari tesvik etmistir.

Michael Sadler: 1780-1835 yillari arasinda yasamis olan Michael Sadler, once Baca Temizleyicileri Kanunu, ardindan Ciraklarin Sagligi ve Morali Kanunu gibi is hayatini duzenleyen kanun calismalarindan etkilenmis ve 1832 yilinda parlamentoya yeni bir yasa tasarisi ile gelerek, is sagligi ve guvenligi alaninda onemli bir adim atmistir. 1833 yilinda “Fabrikalar Yasasi” onun onculugunde yururluge girmistir. Bu yasa cok onemli degisimlere yol acmistir. Bu sayede fabrikalarin denetimi teftis islemleri ve kontrollerinin yapilabilmesi icin mufettis atanmasi zorunlu kilinmistir.

29 Nisan 2020, 11:54	#1
CeReN Guest	Tarihsel Surecte Is Sagligi ve Guvenligi Alanina Katki Saglayan Bilim Adamlari Aristoteles: M.O. 384-322 yillari arasinda yasamis olan Aristoteles, felsefe bilimi tarihinde cok onemli bir yeri olan dusunurdur. Eflatun (Platon)’un ogrencisi ve Buyuk Iskender’in hocasi olan Aristoteles, bircok bilim dalinin ortaya cikmasinda onderlik eden fikirlerle kendisinden sonra gelen dusunurleri etkisi atina almistir. Yasadigi donemde, gladyatorler icin diyet tanimlamasi yapmis ve kosucularin hastaliklarindan soz etmistir. Herodotos: M.O. 484-420 yillari arasinda yasamis olan Herodotos, tarihin babasi olarak kabul edilmektedir. Gunumuzun is sagligi ve guvenligi yasasinin cizdigi sinirlar cercevesinde belirtilmis olan meslek hastaliklariyla ilgili olarak bagdastirilabilecek ilk calismayi gerceklestirmis ve tarihte Ilk kez iscilerin sagliklari uzerine calisarak yeterli besin verilmesini belirtmistir. Hippokrates: M.O.460-377 yillari arasinda yasamis olan Hippokrates, Yunanli bir hekimdir. Tibbin babasi olarak da nitelendirilen Hippokrates, hekim oldugu icin insan sagligi icin calismakla kalmamis, felsefeyle de ilgilenmistir. Is sagligi ve guvenligi sistemleri acisindan onemli sayilan adimlar atmistir. Literaturde ilk defa kursunun zararli etkilerinden Hippokrates bahsetmis ve bir hekim oldugundan dolayi, kursuna maruz kalma ile felc ve gorme bozukluklari, halsizlik, kabizlik gibi belirttiler arasindaki iliskiyi ortaya koymustur. Kursun koligi tanimlamasini yapmistir. Nicander: M.O.200 yillarinda, Hippokrates’in kursun uzerine yaptigi calismalari gelistirmistir. Ozellikle de kursun koligi ve kursun anemisi uzerinde durmus, ozelliklerini genis manada tanimlamistir. Ayni zamanda kursun zehirlenmesi ile karin agrisi, kabizlik ve yuz soluklugu gibi belirtilerin arasinda bir iliski oldugunu yaptigi calismalar ile kesinlestirmistir. Plautus: M.O.254-184 Plautus (Plato), gunumuzun ergonomi tanimlari arasina girecek calismalarda bulunmustur. Donemin esnaf ve sanatkarlarin calisma pozisyonlarini goz onunde bulundurarak, calisma sartlarindan dolayi ortaya cikan vucut sekil bozukluklari (malformasyonlar) hakkinda calismistir. Buyuk Plinius: M.S.23-79 yillarinda arasinda yasamis olan Buyuk Plinius (Plini), gunumuzde meslek hastaliklarinin onune gecmek amaciyla ozellikle de kimyasal, tehlikeli madde ve toz iceren ortamlarda takilmasi onerilen maskeler uzerinde calismistir. Tehlikeli tozlara maruz kalacak sekilde calisan kisilerin, gunumuz sartlarinda maske yerine gecen ve o gunun sartlarindaki kullanilan torbalari baslarina gecirmelerini onermistir. Juvenal: M.S. 60-140 yillari arasinda yasamis olan Juvenal, yine meslek hastaliklarinin gunumuz tanilari icerisinde sayilabilecek sorunlar uzerinde durmustur. Juvenal’in ozellikle uzerinde durdugu meslek grubu ise, demircilerdir. Demircilerde, donemin sartlarinda cok fazla goz yakinmalari oldugu gozlendiginden, bu calisanlardaki goz hastaliklarinin yapilan isten kaynaklandigini ortaya koymustur. Bunun yani sira, surekli olarak ayakta calisan kisilerde de yine gunumuz sartlarinda isten kaynaklanan hastaliklar icerisinde gosterilebilecek varisleri tanimlamis ve bunlarin da isten kaynaklanabilecegini aciklamistir. Paracelsus: 1493-1541 yillari arasinda yasamis olan Paracelsus, is yeri hekimliginin ilk yazili kaynagi olarak nitelendirilebilecek olan “De Morbis Metallicis” adli kitabi yazmistir. Gunumuzun pnomokonyoz olarak bilinen kronik akciger hastaliklari uzerinde calismis, bu hastaliklarin klinik tablosunu cizmistir. Net bir sekilde meslek hastaliklari terimi uzerinde durmus, madencilerde ve baca temizleyicilerinde meslek hastaliklarini ortaya koymustur. Endustriyel gelismelerin meslek hastaliklari riskini arttirdigini belirtmistir. Ayni zamanda zehirler uzerine calismis ve zehirlerin kimyasal yapilarini incelediginde her maddenin bir zehir oldugunu, bu maddelerin zehir mi yoksa ilac mi oldugunu, bu sorulari cozebilecek tek hususun, alinan maddenin doz ve organizma arasindaki iliskilerle ayrilabilecegini vurgulamistir. Bu sayede toksIkolojinin temelini atmis ve modern toksIkolojinin kurucusu olarak nitelendirilmistir. Gregorius Agricola: M.S.1494-1555 yillari arasinda yasamis olan Agricola, Saksonyali bir hekimdir. Is kazalari uzerinde durmus ve bu alan ile ilgili onerilerde bulunmustur. Dunyanin ilk mineroloji bilgini kabul edilmektedir. “De Re Metalica” isimli kitabini 1526’da yazmistir. Bu kitabinda, jeoloji, madencilik ve metalurji bilgilerini ortaya koymustur. Avrupa madenlerinde calisan iscilerin sorunlarindan bahsetmis, madencilerde ortaya cikan hastaliklarin tanimlanmasi uzerine calismis, bu sorunlara karsi nasil koruyucu onlemler alinacagi uzerinde durmustur. Toza karsi ortam sartlarinin daha iyilestirilebilmesi icin havalandirilmasi uzerine durmustur. Bernardino Ramazzini: 1633-1714 yillari arasinda yasamis olan Ramazzini, “Is Sagligi ve Guvenligi”nin babasi olarak nitelendirilmektedir. Epidemiyoloji uzmani olan Italyan klinikci, 1713 yilinda “De Morbis Artificum Diatriba” adli kitabini yazmistir. Ramazzini bu kitabi yazmasinin ve meslek hastaliklarini arastirmasinin bir rastlanti ve akabinde de yaptigi gozlemler dizisi oldugundan bahsetmistir. Ramazzini’nin o donemde yasadigi sehrinde, evden cikan atiklar cukurlarda toplanmaktadir ve bu cukurlarin uc yilda bir temizlenmesi gerekmektedir. Yasadigi evin atik cukurunu temizlemeye gelen kisinin isi cok hizli yaptigini gordugunde, calisana fazla yorulmamasi icin yavas yapmasini onermistir. Ancak, aldigi cevap, meslek hastaliklarinin arastirilmasinin cok onemli bir adimi olmustur. Atigi bosaltmakla ugrasan calisan, kanli ve kizarmis gozlerle Ramazzini’ye bakmistir ve “Bu iste 3-4 saat calisan biri, neden isi cabuk bitirmek istedigimi anlar. Bir an evvel isi bitirip, evime gidip gozlerimi yikamak ve karanlik bir odada kalmak istiyorum.” cevabini vermistir. Bu olayin uzerine Ramazzini cevresini gozlemlemeye baslamis ve sehirde cok fazla kor insanin oldugunu fark etmistir. Gozleri gormeyen kisilerle konustugunda ise, hemen hepsi daha once bu isi yapmis kisiler oldugu ortaya cikmistir. Bu rastlantilarin akabinde, Ramazzini meslek hastaliklarini arastirmaya baslamis ve meslek hastaliklarini kitabini yazmistir. Kitabinda, is kazalarinin onlenmesi adina koruyucu guvenlik onlemleri alinmasinin uzerinde durmustur. Ergonominin temel prensiplerini ortaya koymakla kalmamis, su an butun is guvenligi uzmanlarinin isletmelerde aldirmak istedigi onlemleri, daha 17. Yuzyil’da ortaya koymustur. Is yerlerinin sicak-soguk dengesinden, is yeri havasindaki muhtemel zararli etkenler ile bunlarin ortadan kaldirilmasina kadar genis kapsamda calismistir. Kursun ve civa zehirlenmelerini incelemis ve bunlarin belirtilerini ortaya koymustur. En onemlisi de, hastalara sorulan sorulara “ne is yaptiklarinin sorulmasi” ilkesini getirmistir. Bu sorunun cevabi, kisilerin calistiklari ortamlarin kosullari sayesinde meslek hastaliklari konusunda da sonuca ulasilmasini hizlandirmistir. 1986 yilinda Japonya’da Is ve cevre sagligi Universitesi acildiginda, bahcesine Dr. Ramazini’nin heykeli dikilerek vefa borcu gosterilmistir. Percival Pott: 1714 – 1788 yillari arasinda yasayan Percival, bir Ingiliz hekimdir. “Bel Kemigi Egriliklerinde Sik Gorulen Alt Taraf Organlarindaki Felcler Ustune” adli kitabi yazmistir. Bu kitabinda Percival, genc iscilerin calisma saat ve kosullari hakkinda calismalar yapmis ve bu calismalar sonucunda baca temizleme isinde calisan kisilerin kanser hastaligina yakalanma riskinin daha yuksek oldugunu belirtmistir. Baca temizleyicilerinde daha sIklikla gorulen kanser turunun skrotum kanseri oldugunu vurgulayarak, bunun nedenini de “is” seklinde belirtmis ve bu durumun bir meslek hastaligi oldugu vurgunu yapmistir. Fabrikalarda baca temizleme isi o donemlerde cocuk yastaki isciler tarafindan yapildigindan, Percival’in yapmis oldugu calismalardan Ingiliz parlamenterlerinden olan Sir Robert Peel, 1802 yilinda “Ciraklarin Sagligi ve Morali” yasanin cikmasinda onculuk etmistir. Sir Robert Peel: 1788-1850 yillari arasinda yasayan Sir Robert Peel, Percival Pott’un hazirlamis oldugu rapordan etkilenerek 1802 yilindaki girisimleri sayesinde “Ciraklarin Sagligi ve Morali” adli yasa yururluge girmistir. Bu yasa, Ingiltere’de ISG yonunden cikarilan ilk yasadir ve gunluk calisma saati 12 saat olarak yasal sekilde belirlenmistir. Robert Owen: 1771-1858 yillari arasinda yasamis olan Robert Owen, donemin Iskocya’da fabrikasi olan bir isverenidir. 1788 yilinda yururluge giren Baca Temizleyicileri Kanunu ile birlikte, fabrikasinda 10 yasin altinda kimseyi calistirmamis ve calisma saatlerinde duzenlemeye giderek azaltmistir. Isyerinde hem gencler hem yetiskinler icin egitim programlari hazirlamistir. Isyerindeki cevre kosullarini iyilestirmistir. Gunluk calisma suresinin 10 saate dusurulmesi adina calismalari tesvik etmistir. Michael Sadler: 1780-1835 yillari arasinda yasamis olan Michael Sadler, once Baca Temizleyicileri Kanunu, ardindan Ciraklarin Sagligi ve Morali Kanunu gibi is hayatini duzenleyen kanun calismalarindan etkilenmis ve 1832 yilinda parlamentoya yeni bir yasa tasarisi ile gelerek, is sagligi ve guvenligi alaninda onemli bir adim atmistir. 1833 yilinda “Fabrikalar Yasasi” onun onculugunde yururluge girmistir. Bu yasa cok onemli degisimlere yol acmistir. Bu sayede fabrikalarin denetimi teftis islemleri ve kontrollerinin yapilabilmesi icin mufettis atanmasi zorunlu kilinmistir.
	Alıntı Yap

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)