[CeReN ✓]

Enkefalinler, insanlar dahil tum omurgali hayvanlarda bulunan bilesIklerdir (pentapeptitler). Iki tur enkefalin vardir: bunlar metiyonin ve losin- enefalindir. Enkefalinler genellikle beyin boyunca ve omurilikte, ayni zamanda beyin disindaki sinirlerde, adrenal bezlerde, ince ve kalin bagirsaklarda, bobreklerde, testislerde, pankreasta, kalp kasi, cilt dokusunda, akcigerlerde, eklemlerde ve kemiklerde bulunmaktadir. Bu yazida enkefalin fonsiyonlari yuksek ve dusuk enkefalin seviyeleri ile iliskili kosullar hakkinda bilgiler bulunmaktadir.

Enkefalin Fonksiyonu
Enkefalinler esas olarak mu ve delta-opioid reseptorlerini baglayarak ve aktive ederek calismaktadir. Onlar bellek, ogrenme, duygusal davranis ve agrida rol oynamaktadir. Normal beyin fonksiyonunu surdurmek icin dengeli enkefalin seviyesine ihtiyac vardir.

Enkephalinler Agriyi Azaltir
Serbest birakildiginda, enkefalinler agri hissini azaltmaya (nosisepsiyon) ve agridan kurtulmayi (analjezi) arttirmaya yardimci olur. Bu yanitlari omurilikteki ve beynin belirli bolgelerindeki opioid reseptorlerine baglanarak ve kendi yollarini aktive ederek elde ederler. Bundan dolayi, enkefalinler dahili opioidler olarak islev gorur. Ozellikle, metiyonin ve losin-enkefalin, agri ve agri etkilerini uretmek icin delta ve mu opioid reseptorlerini aktive etmektedir. Enkefalinlerin agriyi azaltmasinin bir baska yolu, agri duyumlarini beyne ileten bir norotransmitter olan P maddesi ile etkilesimleridir. Tavuk embriyolarinda, enkefalinler duyusal noronlardan P maddesi salinimini inhibe etti ve bu da agri hissini azaltmaktadir.

Yuksek Enkefalin Duzeylerinin Saglik Faydalari
Metabolizmayi artirabilir
Metabolizma (enerji uretimi) tiroid uyarici hormonun (TSH) salinmasiyla arttirilabilir. TSH, enerji uretimini uyaran T3 ve T4 tiroid hormonlarinin salinmasina neden olmaktadir. Insanlarda yuksek duzeyde metiyonin-enkefalin TSH salinimini uyarir ve metabolizmayi artirabilir.
Enflamasyonu azaltabilir
Enkefalinler, iltihap ureten sitokinlerin salinimini inhibe etmektedir. Bir calismada, romatoid artrit hastalarinin eklem doku hucrelerine hem metiyonin hem de losin-enfafalinin eklenmesi, enflamatuar sitokinler IL-1B ve TNF-a’nin salinimini inhibe etmistir. Ayrica, farelerde yuksek enkefalin seviyeleri T hucrelerini aktive etti ve bu da inflamasyondan agriyi azaltmistir.
Runner’s High (Kosucu Kafasi) durumuna yardimci olabilir
Sporcularin uzun sureli kosu veya surekli egzersizden sonra ulastigi gecici ofori durumu bircok kisi tarafindan bilinmektedir. Yuksek runner’s high durumunun kismen opioid reseptorlerinin yuksek konsantrasyonlarda enkefalinler ve endorfinler ve dinorfinler gibi diger dahili opioidler tarafindan aktivasyonu ile induklenir. 10 sporcunun yaptigi bir calismada, iki saatlik dayaniklilik kosusundan sonra daha yuksek ofori yasadilar. Bu, belirli beyin bolgelerinde (prefrontal/orbitofrontal korteksler, anterior singulat korteks, bilateral insula, parainsuler korteks ve temporoparietal bolgeler) opioid reseptor aktivitesindeki azalma ile iliskili olmustur.
Kanser buyumesini onleyebilir
Ileri pankreas kanseri olan 15 kisi uzerinde yapilan pilot bir calismada, metiyonin-ensefalin bir hastada tumor buyumesini azaltmis ve diger iki hastada metastazi durdurmustur. Yuksek metiyonin-enkefalin seviyeleri, iki tur insan yumurtalik kanseri hucresinin buyumesini azaltmistir. Ek olarak, metionin-enkefalin konsantrasyonlarindaki bir artis farelerde cilt kanseri (melanom) hucrelerinin gelisimini engellemistir. Benzer sekilde, yuksek dozlarda metiyonin-enkefalin farelere nakledilen insan kolon kanseri tumorlerinin daha da buyumesini durdurdu. Ayrica% 57, metiyonin-enkefalin verildikten 7 hafta sonra tumor buyumesi sergilememistir.
Depresyona yardimci olabilir
Metiyonin-enkefalinin yuksek seviyeleri, delta opioid reseptorlerinin aktivasyonu yoluyla farelerde ve sicanlarda antidepresan benzeri etkiler uretmistir.
Kalbe yarari olabilir
Yuksek konsantrasyonlarda, hem losin- hem de metiyonin-ensefalin, tavuk embriyolarindan turetilen kalp kasi hucrelerinde kasilma gucunu arttirmaktadir.

Yuksek Enkefalin Duzeylerinin Olumsuz Etkileri
BagisIklik hucresi aktivitesini azaltabilir
Bircok bagisIklik hucresi turunun enfalfalinler icin reseptorleri oldugundan aktiviteleri, bu bilesIklerin yuksek konsantrasyonlariyla azaltilabilir. Buyuk dozlarda metiyonin ve losin-enefalin enjeksiyonlari, sicanlarda ve farelerde antikor uretimini azaltmistir (kirmizi kan hucrelerini bir araya toplayan hemaglutinasyon). Ikisinden metionin-enkefalin, yuksek dozlarda losin-enkefalinden daha guclu bir immunosupresan idi. Bununla birlikte, her ikisi de dusuk dozlarda immunostimulanlardir. Yuksek metiyonin-enkefalin konsantrasyonlari sicanlarda T hucrelerinin aktivitesini baskilamistir.
Benzer bir notta, yuksek konsantrasyonlarda metiyonin-enkefalin klinik calismalarda makrofajlarin (beyaz kan hucreleri) aktivitesini azaltmistir. Buyuk dozlarda metiyonin-enkefalin enjeksiyonlari da sicanlarda beyaz kan hucrelerinin miktarini azaltmistir.
Insulin salimini engelleyebilir
Yuksek metiyonin-enkefalin konsantrasyonlari, sican pankreas dokusundan insulin salinimini baskilamistir.
Asiri beslemeyi tesvik edebilir
Hipotalamik paraventrikuler cekirdek, memeli beyninin beslenme ve istahi kontrol eden bir bolgesidir. Bu beyin bolgesindeki artan enkefalin konsantrasyonlari sicanlarda ve farelerde asiri yeme neden olabilir.

Yuksek Enkefalin Duzeylerine Bagli Hastaliklar
Burada tartisilan kosullar yuksek enkefalin seviyeleri ile iliskilendirilmistir, ancak bu tek semptom tani icin yeterli degildir. Bu bolumde ele alinan calismalarin cogunlugu insan iliskilendirme calismalari (bir sebep-sonuc iliskisinin kurulmadigi anlamina gelir) veya hayvan ve hucre temelli arastirmalar oldugundan ve kosullar genellikle karmasIk oldugundan, yuksek enkefalin seviyeleri oldukca dusuktur. (Bu tek sebep olmaktadir). Hangi altta yatan durumun alisilmadik derecede yuksek enkefalin seviyelere neden olabilecegini kesfetmek ve sagligi iyilestirmek icin uygun bir plan gelistirmek icin doktora muracat edilmelidir.
Diyabet
37 kisiyle yapilan bir calismada, tip 1 diyabetli 22 hastada ortalama metiyonin-enkefalin seviyeleri 15 saglikli kadina gore daha yuksektir. 57 kadin uzerinde yapilan bir baska calismada tip 1 diyabetli veya gebelik diyabetli kadinlarda yuksek duzeyde methionin-enkefalin gozlenmistir.
Sedef hastaligi
20 psoriazis hastasinin derisi, bir calismada hastaligi olmayan 20 kisinin derisine kiyasla daha yuksek proenkefalin duzeylerine sahiptir. Benzer sekilde, bu rahatsizligi olan kisilerden alinan deri orneklerinde baska bir calismada metiyonin ve losin-enkefalin duzeyleri daha yuksektir.
Alzheimer hastaligi
Alzheimer hastaliginin semptomlari sergileyen farelerde, bellegi kontrol eden beyin bolgelerinin sinir hucrelerinde yuksek duzeyde metiyonin-enkefalin vardir. Bu, yuksek metiyonin-enkefalin duzeylerinin, gozlenen bilissel bozulmaya ve davranis degisIkliklerine katkida bulunmus olabilecegini dusundurmektedir.
Kanser immunsupresyonu
Insan ve kemirgen kolon kanseri hucreleri uzerinde yapilan bir calismada, beyaz kan hucrelerinin tumor oldurme aktivitesi, kolon kanseri hucreleri yuksek konsantrasyonlarda metiyonin-enkefalin salgiladiginda inhibe edilmistir.

Dusuk Enkefalin Duzeylerinin Saglik Faydalari
BagisIklik hucresi aktivitesini artirabilir
Enkefalinler dogal agri kesiciler olarak bilinirken, ayni zamanda insanlarin bagisIklik sistemlerini dusuk konsantrasyonlarda guclendirmeye yardimci olabilirler. Hem metiyonin hem de losin-enkefalin, dusuk konsantrasyonlarda immunostimulanlar (bagisIklik hucrelerinin aktivitesini arttiran bir madde) gorevi gorur. Bu nedenle, farkli bagisIklik hucrelerinin (dogal katil ve dendritik hucreler) patojen notrlestirici aktivitesini artirabilirler. Insan kemik iliginden turetilen bagisIklik hucreleri (dendritik hucreler), dusuk metiyonin-enkefalin seviyelerine (7 gun boyunca) maruz kaldiginda daha hizli yaslanmaktadir.
Ek olarak, metiyonin-enkefaline maruz kalmak, bu hucrelerin hastaliga neden olan antijenlere karsi bagisIklik tepkisini yogunlastiran daha fazla sitokin (IL-1 2 ve TNF-a) salgilamasina neden olmustur. Kanserli kisilerde yapilan calismalarda, dusuk metiyonin-ensefalin konsantrasyonlari makrofajlarin aktivitesini arttirmistir. Dusuk metiyonin-enkefalin seviyeleri, hucre tabanli calismalarda insan toksIk T hucrelerinin (kanser hucrelerini olduren beyaz kan hucreleri) buyumesini ve tumor oldurme aktivitesini de arttirmistir. Benzer sekilde, 7 gun boyunca uygulanan dusuk dozlarda metiyonin-enkefalin, 50 kanser hastasinda dogal oldurucu hucrelerin (NK hucreleri), yardimci T hucrelerinin ve toksIk T hucrelerinin miktarini arttirmistir. Ek olarak, diger hucre tabanli calismalar, dusuk metiyonin-enkefalin konsantrasyonlarinin NK hucrelerinin IL-2 salgilamasina neden oldugunu gostermistir. Bu, T hucrelerini maruz kalma yerine dogru hareket etmek icin toplamistir.
Insulin salimina neden olabilir
Dusuk metiyonin-enkefalin konsantrasyonlari izole sican pankreatik dokusunda insulin salinimini saglamistir. Benzer sekilde, dusuk konsantrasyonlarda losin-enkefalin sican pankreatik dokusundan hem insulin hem de glukagon salimini saglamistir.
Dopamin ureten sinir hucrelerini koruyabilir
Orta beyin sinir hucrelerinde, kucuk losin-enkefalin konsantrasyonlari dopamin ureten sicanlarin ve farelerin beyin hucresi iltihabindan korunmasina yardimci olmustur.
Tumor buyumesini engelleyebilir
Kemik iligi kaynakli fare hucrelerinde, dusuk metiyonin-enfafalin konsantrasyonlari tumor buyumesini inhibe etti ve hatta bitisIk tumor hucrelerinin hucre olumune (apoptoz) neden olmustur.



Dusuk Enkefalin Duzeylerinin Olumsuz Etkileri
Depresyonu artirabilir
Enkefalinlerin oncu proteini olan proenkefalin icin geni olmayan fareler, normal farelerden daha fazla sayida depresyon benzeri davranis sergilemistir.
Stresi artirabilir
Erkek sicanlar uzerinde yapilan bir calismada, beyinlerinde enkefalin uretimi azalmis olanlar, 3 haftalik kronik strese yanit olarak daha endiseli davranislar gostermistir.
Asiri hucre buyumesine neden olabilir
Opioid reseptorlerine baglanmaya ek olarak, metiyonin-enkefalin opioid buyume faktoru reseptorune (OGFR) baglanir ve bunu inhibe eder, boylece doku buyumesini inhibe etmektedir. Opioid buyume faktoru reseptorunu her zaman aktif tutmak icin belirli bir metiyonin-enkefalin konsantrasyonu gereklidir. Insan yumurtalik kanseri hucrelerinde, metionin-enkefalin eksIkligi, bu hucrelerin daha sIk bolunmesine neden oldu. Ayrica, OGFR geninin inhibisyonu bolunmelerini uyarmistir.

Dusuk Enkefalin Duzeylerine Bagli Hastaliklar
Burada tartistigimiz kosullar dusuk enkefalin seviyeleri ile iliskilendirilmistir, ancak bu tek semptom tani icin yeterli degildir. Bu bolumde ele alinan calismalarin cogunlugu insan iliskilendirme calismalari (bir sebep-sonuc iliskisinin kurulmadigi anlamina gelir) veya hayvan ve hucre temelli arastirmalar oldugundan ve kosullar genellikle karmasIk oldugundan, yuksek enkefalin seviyeleri oldukca dusuktur. ( Bu tek sebep olmaktadir) Hangi altta yatan durumun alisilmadik derecede dusuk enkefalin seviyelerinize neden olabilecegini kesfetmek ve sagliginizi iyilestirmek icin uygun bir plan gelistirmek icin doktora muracat edilmesi tavsiye edilir.
IBD
Dusuk enkefalin duzeylerinin enflamatuar bagirsak hastaliklarinda rol oynadigindan suphelenilmektedir. 126 kisiyle yapilan bir calismada, Crohn hastaligi (38) ve ulseratif kolit (43) bulunan kisiler, kolonlarinda 45 saglikli kisiden daha dusuk duzeylerde metiyonin-enkefalin salgilamistir.
Parkinson hastaligi
Dusuk enkefalin seviyeleri Parkinson hastaliginin ilerlemesinde rol oynayabilir. Parkinson hastaliginin erken ve ileri evrelerinde 12 kisinin beyninde azalmis metiyonin-enkefalin seviyeleri tespit edilmistir. Buna karsilik, ileri Parkinson hastasi olan 6 kisinin beyninde losin-enkefalin duzeylerinde azalma saptanmistir.
Artrit
Bir calismada, artritli disi sicanlarda, ayak bilegi eklemlerinde artriti olmayanlardan daha az metiyonin-enkefalin vardi. Bu, dusuk metiyonin-ensefalinin artrite katkida bulunabilecegini dusundurmektedir.
Huntington hastaligi
Huntington hastaligina genetik olarak yatkin farelerin beyinlerinde enkefalin uretiminin azaldigi gozlemlendi, bu da bu hastaliktan kaynaklanan sinir hucresi olumunun erken bir isareti olabilecegini dusundurmektedir.