[CeReN ✓]

19. yuzyilda insanlar agriyi hafifletmek icin yabani marul veya afyon marulu olarak bilinen bitki cesidini yaygin olarak kullanmislardir. Bu bitkinin guvenli olup olmadigi ise pek cok kisi tarafindan merak edilen bir durumdur. Bu yazida yaban marulunu ne oldugu bilesenleri ve kullanim bilgileri hakkinda bilgiler yer almaktadir.

Yabani Marul Nedir?
Yabani marul (Lactuca virosa) Avrupa ve Iran’a ozgu bir bitkidir. Gunumuzde, Bati Asya, Kuzey Amerika ve Kuzey Afrika’da da bulunmaktadir. Bienal bir bitkidir, yani yasam dongusunun ikinci yilinda cicek acmaktadir. 2 metre yukseklige kadar buyumekte ve saricicekleri vardir. Genel olarak vahsi marul gunesli, kiyi bolgelerinde gelismektedir. Yabani marul afyon marul olarak da bilinmektedir. Daha az yan etkisi nedeniyle 19. yuzyildan beri afyona alternatif olarak yaygin olarak kullanilmaktadir. Bu bitki bogmaca, agri kesici ve yatistirici veya sakinlestirici olarak kullanilmistir.

Aktif BilesIkler
Latince’deki Lactusa virosa zehirli sutlu ekstrakt anlamina gelmektedir. Tum bitki, yapraklar veya saplar cizildiginde serbestce akan sutlu bir meyve suyu bakimindan zengindir. Suyu aci bir tada ve kotu bir kokuya sahiptir. Acikta birakildiginda kurur, sertlesir ve kahverengiye doner. Ortaya cikan bu urun laktukaryum olarak bilinmektedir. Lactucarium, agri giderici, yatistirici ve oksuruk baskilayici ozelliklere sahip biyoaktif bilesIkler icermektedir. Dolayisiyla, mutluluk ya da hafif bir ofori hissi de uretebilmektedir.
Gunumuzde bircok yabani marul urunu bulunmaktadir. Bunlar, agri, uykusuzluk, kaygi ve diger durumlara yardimci oldugu iddia edilen tenturleri, caylari, yaglari ve kapsulleri icermektedir. Kullanicilar sadece dogal oldugu icin guvenli olduguna inanmaktadirlar. Bununla birlikte, yanlis hazirlanmissa yabani marul toksIk olmaktadir. Ayrica sakinlestirici ilaclarla etkilesime girmektedir. Tibbi olarak kullanmak isteyen kisiler icin, bilgi sahibi olmak tehlikelerden kacinmanin anahtaridir.

Yabani Marul Nasil Kullanilir?
Ne kati marulun ne de takviyelerinin, kati klinik arastirmalarin toplam eksIkligi nedeniyle FDA tarafindan tibbi kullanim icin onaylanmadigi unutulmamalidir. Ekler soz konusu oldugunda, yonetmelikler uretim standartlari belirlemektedir, ancak bunlarin guvenli veya etkili olduklarini garanti etmemektedir. Yabani marul ile takviye almadan once uzman bir doktorla gorusulmelidir.

Bu Bitkinin Kullanimindaki Zorluklar
Kisi yabani marullari tanimayi basarabilse bile, bitkinin hazirlanmasi ozellikle agri kesici bir tentur olarak zor olmaktadir. yaban marulu kullaniminda bazi temel zorluklari bulunmaktadir ve bunlar asagidaki gibidir:
• Yabani marul dogru zamanda hasat edilmelidir. Toplandiktan sonra ozsu cikarmak zaman, sabir ve bilgi gerektirmektedir. Ana aktif bilesIkler ozsu icinde konsantre edildiginden sadece tum bitkinin harmanlanmasi, agri kesici bir etkiye sahip degildir.
• Taze bitkinin yutulmasi veya normal zamandan once hasat edilmesi ornegin Agustos / Eylul yerine Mayis ayinda oldugu gibi toksIk olmaktadir
• Aktif bilesenler suda sadece az cozunur, yani cay ve su ekstraktlarinin (recine) agriyi hafifletici etkisi bulunmamaktadir
• Veriler en iyi hazirlama yonteminden yoksundur
• Klinik calismalarda etkileri belirlenmemistir
Bununla birlikte yabani marul urunleri ticari olarak ekstreler sivi veya kapsullenmis, yabani yapraklardan toz, cay icin kurutulmus yapraklar, cay posetleri, tenturler, recine ve tohum yagi olarak satilmaktadir.

Cayi Nasil Yapilir?
Belirtildigi gibi, kurutulmus yapraklardan hazirlanan yabani marul cayinin agri kesici olmasiolasi degildir. Yapraklar aktif bilesIklerde dusuktur ve bunlar da suda iyi cozunmemektedir. Yine de, bazi kisiler sadece tat almak veya bagirsak iltihabini yatistirmak icin kullanmaktadir. Cay yapmak icin 1-2 cay kasigi kurutulmus yaprak kullanilmaktadir ve yapraklarin uzerine kaynar su dokulerek 5-10 dakika bekledikten sonra suzerek tuketilmelidir.

Recine/Su Ekstraktlari ve Tenturler
Yabani marulun ozu Lactucarium alkolde cozunmektedir. Bu nedenle, tenturlerin ve alkollu ekstraktlarin agri kesici etkisi olmasi daha olasi bir durumdur. Bazi kaynaklar sadece tum bitkinin karistirilmasini ve bir su veya recine ozutu yapmak icin isitilmasini onermektedir. Bu karisim bagirsak yatistirici, cilt iltihaplarini ve gunes yaniklarini azaltmak icin merhem olarak kullanilmaktadir. Ayrica haslanmis bitki de lavman olarak kullanilmaktadir ancak agri kesici ozelligi bulunmamaktadir. Bilimsel literatur acikca aci veren bilesIklerin yabani marul yapraklarinda dusuk oldugunu soylemektedir ve dahasi suda iyi cozunmemektedirler. Bu yuzden agri kesici tenturler geleneksel olarak ozsudan hazirlanmakta ve alkolde cozulmektedir.
Bunu akilda tutarak, etkili yabani marul tenturlerinin hazirlanmasi kolay degildir. Saygin kaynaklardan alkollu ozler veya tenturler satin almak en iyi yoldur. Cunku agriyi hafifletmek ve bir tentur hazirlamak icin, once ozu cikarmak icin hassas bir surecten gecilmesi gerekmektedir. Kisi yabani ot hasadi konusunda deneyimli ise, bitki ozsuyu toplamayi basarmis olabilir. Bazi kisiler ozu dogrudan votka gibi alkolle eritmeyi onerirken, bazilari ise once kurutmayi onermektedir. Ancak hangi yontemin daha etkili oldugu belirsizdir.



Dozaj
Yabani marul FDA tarafindan herhangi bir durum icin onaylanmadigindan resmi bir doz bulunmamaktadir. Daha onemlisi, doz kullanicinin urunune, yasina ve saglik durumuna bagli oldugu icin yabani marul urunleri icin standart bir doz yoktur. Bazi dozajlar anekdot olarak onerilmektedir ve bilimsel calismalarda dogrulanmamistir. Bu dozajlar asagidaki gibidir:
• Yabani marul cayi: Gunde 3 defaya kadar 1 bardak cay
• Recine: Gerektigi kadar 1,5 gram recine. Bununla birlikte agri kesici bilesIklerde hem cay hem de recine cok dusuktur
• Tentur: 12-24 damla, 2x-3x/gun
Hayvan calismalari, 2-15 mg/kg ekstrakt ile agriyi azaltmayi basarmistir. 160 lbs agirligindaki bir kisi icin, en dusuk etkili dozaj yaklasIk 150 mg/gune esittir. Bununla birlikte, bu dozaj hayvanlardan insanlara tercume edilmemektedir. Guvenlik verilerinin eksIkligi ve olasi toksisite nedeniyle yuksek dozlar onerilmemektedir. Yabani marul kullanimi bazi semptomlari rahatlattigi bildirilmektedir. Bu semptomlar asagidaki gibidir:
• Bel, omuz ve kronik agri
• Siskin disk
• Dis agrisi
• Eklem agrisi
• Migren ve bas Agrisi
Bununla birlikte bircok yabani marul takviyesi yaygin olarak bulunmaktadir ancak standart degildir. Bu kismen etkinliklerinin neden bu kadar degisebilecegini aciklamaktadir. Yabani veya afyon marul neredeyse unutulmus bir dogal agri kesicidir. Mevcut arastirma, insanlara hala bir opioid salgininin ortasinda umut vermektedir. Ayrica en iyi ozu veya tentur olarak alinmaktadir.