| CeReN | 26 Temmuz 2020 15:00 |
Adacayi Yaginin Saglik Acisindan Faydalari Nelerdir?
- Adacayi bitkisinin tibbi bir bitki olarak uzun bir gecmisi vardir. Adacayi Salvi cinsinde cok yillik ve bilimsel adi salvia sclarea’dir. Ozellikle kadinlarda hormonlar icin en onemli esansiyel yaglardan biri olarak kabul edilir. Kramplar, agir adet dongusu, sicak basmasi ve hormonal dengesizlikler acisindan faydalari hakkinda bircok iddia bulunmaktadir. Ayrica kan dolasimini artirma, sindirim sistemini destekleme, goz sagligini iyilestirme ve losemi ile savasma yetenegi ile bilinir.
- Misk adacayi, antikonvulsif, antidepresan, antifungal, anti-enfeksiyoz, antiseptik, antispazmodik, buzucu ve antienflamatuar ozelliklere sahip en saglikli esansiyel yaglardan biridir. Ayni zamanda isinan bilesenler icermesinden dolayi sinir yatistirici oldugu bilinir. Bu yazida adacayi yagi ve saglik acisindan yararlari hakkinda bilgiler bulunmaktadir.
- Adacayi Nedir?
- Adacayi acik anlamina gelen Latince bir kelime olan clarus adini alir. Mayis’tan Eylul’e kadar buyuyen cok yillik bir bitkidir ve Kuzey Afrika ve Orta Asya’daki bazi alanlarla birlikte kuzey Akdeniz’e ozgudur. Bitki 4-5 feet yukseklige ulasir ve killarla kapli kalin kare govdelere sahiptir. Leylaktan renkli demet halinde cicek acar. Adacayi esansiyel yaginin ana bilesenleri sklareol, alfa terpineol, geraniol, linalil asetat, linalool, karyofilen, neril asetat ve germacren-D’dir; yaklasIk yuzde 72 oraninda yuksek ester konsantrasyonlarina sahiptir.
- Saglik acisindanYararlari
- Adet Sikayetlerini Giderir
- Misk adacayi, hormon seviyelerini dogal olarak dengeleyerek ve engellenmis bir sistemin acilmasini uyararak adet dongusunu duzenlemek icin calisir. Siskinlik, kramplar, ruh hali degisimleri ve yiyecek istekleri de dahil olmak uzere PMS semptomlarini tedavi etme gucune sahiptir. Bu ucucu yag ayni zamanda antispazmodiktir, yani spazmlari ve kas kramplari, bas agrisi ve karin agrisi gibi ilgili sorunlari tedavi eder. Bunu kontrol edilemeyen sinir uyarilarini gevseterek yapar. BirlesIk Krallik’taki Oxford Brooks Universitesi’nde yapilan ilginc bir calisma, aromaterapinin dogun aninda olan kadinlar uzerindeki etkisini analiz etmistir. Calisma sekiz yillik bir sure boyunca yapilmis ve 8.058 kadini kapsamistir.
- Bu calismadan elde edilen kanitlar, aroma terapinin dogum sirasinda maternal kaygi, korku ve agriyi azaltmada etkili olabilecegini dusundurmektedir. Dogum sirasinda kullanilan 10 esansiyel yagdan, adacayi yagi ve papatya yagi agriyi hafifletmede en etkili olanlardir. Bir baska 2012 calismasinda, lise kizlarinin adet dongusu sirasinda aroma terapinin agri kesici olarak etkileri olculmustur. Bir aroma terapi masaj grubu ve bir asetaminofen (agri kesici ve ates dusurucu) grubu olusturulmus ve aroma terapi masaji tedavi grubundaki deneklere uygulanmistir. Karin bolgelerine bir kez badem yagi bazli adacayi, mercankosk, tarcin, zencefil ve sardunya yaglari kullanilarak masaj yapilmistir. Menstruel agri seviyesi 24 saat sonra degerlendirilmistir. Sonuclar, adet agrisindaki azalmanin aroma terapi grubunda asetaminofen grubuna gore anlamli derecede yuksek oldugu tespit edilmistir.
- Hormonal Dengeyi Destekler
- Misk adacayi, vucudun hormonlarini etkiler, cunku endokrin sistem icinde degil, bitkilerden turetilen diyet ostrojenleri olarak adlandirilan dogal fitoostrojenler icerir. Bu fitoostrojenler, adacayina ostrojenik etkilere neden olma yetenegi verir. Ostrojen seviyelerini duzenler ve uterusun uzun vadeli sagligini saglar, uterus ve yumurtalik kanseri sansini azaltir.
- Gunumuzde kisirlik, polikistik over sendromu ve ostrojen bazli kanserler gibi bircok saglik sorunu, kismen yuksek ostrojenli gidalari tuketilmesi nedeniyle vucuttaki asiri ostrojenden kaynaklanmaktadir. Adacayi bu ostrojen seviyelerini dengelemeye yardimci oldugundan, inanilmaz derecede etkili bir ucucu yagdir. Journal of Phytotherapy Research’te yayinlanan bir 2014 calismasina gore, adacayi yaginin solunmasinin kortizol seviyelerini yuzde 36 oraninda azaltma ve tiroid hormon seviyelerini iyilestirme yetenegine sahip oldugunu bulmustur. Calisma 50 yaslarinda menopoz sonrasi 22 kadina uygulanmis ve bunlardan bazilarina depresyon tanisi konmustur. Arastirmanin sonunda arastirmacilar, adacayi yaginin kortizolun dusurulmesi uzerinde istatistiksel olarak anlamli bir etkiye sahip oldugunu ve ruh halini iyilestiren bir anti-depresan etkisinin oldugunu belirtmislerdir.
- Uykusuzlugu Giderir
- Uykusuzluktan mustarip insanlar, adacayi yagi ile rahatlayabilirler. Dogal bir yatistiricidir ve uykuya dalmak icin gerekli olan sakin ve huzurlu olma hissini verir. Kisi uyuyamadiginda, kendini genellikle dinlenmemis hisseder bu da gun boyunca calisma yetenegini olumsuz etkiler. Uykusuzluk sadece enerji seviyesini ve ruh halini degil, ayni zamanda sagligi, is performansini ve yasam kalitesini de etkiler. Uykusuzlugun iki ana nedeni stres ve hormonal degisIkliklerdir. Tamamen dogal bir ucucu yag, stres ve endise duygularini hafifleterek ve hormon seviyelerini dengeleyerek uykusuzlugu artirabilir.
- Yayinlanan bir 2017 calismada( kanita dayali, tamamlayici ve alternatif tip) lavanta yagi, greyfurt ozu yagini kapsayan bir masaj yagi ile misk adacayi yagi uygulayarak cilde yapilan masaj gece vardiya donen hemsirelerde uyku kalitesini artirmak icin olumlu etkiler yaratmistir.
- Kan Dolasimini Artirir
- Misk adacayi kan damarlarini acar ve kan dolasimini arttirir; ayrica beyni ve arterleri gevseterek dogal olarak kan basincini dusurur. Bu, kaslara giren oksijen miktarini artirarak ve organ fonksiyonunu destekleyerek metabolik sistemin performansini artirir. Kore Cumhuriyeti Temel Hemsirelik Bilimleri Bolumu’nde yapilan bir arastirmada, adacayi yaginin idrar kacirma veya istemsiz idrara cikma olan kadinlarda kan basincini dusurme yetenegi olculmustur. Calismaya 34 kadin katilmis ve hastalara ya adacayi yagi, lavanta yagi ya da badem yagi (kontrol grubu icin) verilmistir; daha sonra bu kokularin 60 dakika solunduktan sonra kan basinci olcumu yapilmistir.
- Sonuclar, klar yag grubunun kontrol ve lavanta yagi gruplarina kiyasla sistolik kan basincinda anlamli bir dusus, lavanta yagi grubuna kiyasla diyastolik kan basincinda onemli bir dusus ve kontrole kiyasla solunum hizinda onemli bir dusus yasadigini gostermistir. Veriler, klar yag inhalasyonunun uriner inkontinansi olan kadinlarda, ozellikle de degerlendirmelerden gectikce gevsemenin saglanmasinda yararli olabilecegini dusundurmektedir.
- Kardiyovaskuler Sagligi Gelistirir
- Adacayi yaginin antioksidan ve antienflamatuar ozellikleri kardiyo-koruyucudir ve dogal olarak kolesterolun dusurulmesine yardimci olabilir. Yag ayrica duygusal stresi azaltir ve dolasimi iyilestirir, kolesterolu dusurmek ve kardiyovaskuler sistemi desteklemek icin iki cok onemli faktordur. Bir cift-kor randomize calismada 34 kadin hasta dahil kontrollu bir calismaya katilmistir. Bu katilimcilarin adacayi plasebo ve lavanta yagi gruplarina gore sistolik kan basinci dusmus ve de onemli olcude diastolik kan basinci, solunum hizi azalmistir. Katilimcilar basitce klar guvenli ucucu yagi solumuslar ve inhalasyondan 60 dakika sonra kan basinci seviyeleri olculmustur.
- Stres Giderici Olarak Calisir
- Misk adacayi bir antidepresan ve kaygi icin en iyi dogal ilaclardan biri olarak hizmet eder; kaygi ve basarisizlik duygularini hafifletirken guveni ve zihinsel gucu artirir. Ayrica sevinc ve rahatlik hissi veren oforik ozelliklere sahiptir. 2010 yili Guney Kore’de yapilan bir calismada adacayi yagi depresyonlu hastalar icin tedavi edici bir ajan olarak gelistirilebilecegi tespit edilmistir. Calisma icin, sicanlarda zorla yuzme testi ile antidepresan ozellikleri olculmustur; misk yag en guclu anti-stres etkisine sahip oldugu ortaya cikmistir.
- Losemi ile Savasir
- Yunanistan’in Atina kentindeki Yunan Antikanser Enstitusu, Immunoloji Bolumu’nde yurutulen umut verici bir calismada, adacayi yaginda bulunan kimyasal bir bilesIk olan sklareolun, losemi ile mucadelede oynadigi rol incelenmistir. Sonuclar, sklareolun apoptoz sureci boyunca hucre cizgilerini oldurebildigini gostermistir. Apoptoz, programlanmis hucre olumu surecidir; apoptozisin rolunu iceren arastirmalar 1990’larin basindan bu yana onemli olcude artmistir. Yetersiz miktarda apoptoz, kanser gibi kontrolsuz hucre cogalmasina neden olmustur.
- Bakteri ve Enfeksiyonlari Oldurur
- Misk adacayi bakteriyel ve fungal enfeksiyonlarin buyumesini ve yayilmasini engeller; ayni zamanda su veya yiyecek yoluyla vucuda giren bakterilerin tehlikeli davranislarini durdurabilir. Bu antibakteriyel ozellikler kolon, bagirsaklar, idrar yollari ve bosaltim sistemini korur. Bu guclu yag da antiseptiktir, bu nedenle bu ucucu yagi onlara uyguladiginda yaralar mikroplarla enfekte olmaz. Bu faydali ozellik yaralari koruyarak kesIkleri iyilestirir ve vucudun hizli bir sekilde iyilesmesine yardimci olacaktir.
- 2018 yilinda Postepy Dermatol Alergol dergisinde yayinlanan bir calismada, antimikrobiyal ozellikleri sebebiyle cilt enfeksiyonlarini yaralarin tedavisinde adacayi yaginin kullanilabilecegi belirlenmistir. Sonuclar, ucucu yagin, yara enfeksiyonlarindan izole edilen klinik suslara karsi guclu bir antistafilokok aktivitesine sahip oldugunu gostermistir.
- Cilt Sagligini Gelistirir
- Misk adacayi yaginda, bircok cicek ve baharat bitkisinde bulunan dogal olarak olusan bir fito kimyasal olan linalil asetat adi verilen onemli bir ester vardir. Bu ester cilt iltihabini azaltir ve dokuntuler icin dogal bir ilac olarak calisir; ayrica ciltte yag uretimini de duzenler. Misk adacayi yagi, bu baglamda jojoba yagina benzer sekilde calisir, bu nedenle ikisini birlestirmek, cildi gun boyunca bile tutacak mukemmel bir cilt nemlendiricisi olmasini saglamaktadir.
- Sindirime Yardimci Olur
- Sindirim sistemi sagligin temelidir. Bu sasirtici sistem, her gun tukettilen yiyecekleri ve sivilari sindirme gorevini tamamlamak icin birlikte calisan sinir, hormon, bakteri, kan ve organlarin bir kombinasyonunu icerir. Bu fayda hakkindaki kanitlar sinirli olmakla birlikte, sindirim surecini hizlandiran ve kolaylastiran mide sulari ve safranin salgilanmasini arttirmak icin misk adacayi yagi kullanilmistir. Hazimsizlik semptomlarini hafifleterek kramp, siskinlik ve abdominal rahatsizligi en aza indirir.
- Bu guclu esansiyel yag, mide rahatsizliklarini onlemek icin de calisabilir ve vucudun gun boyunca tuketilen cok gerekli vitamin ve mineralleri emmesine yardimci olur. Bagirsak hareketlerini duzenlemek, kabizligi gidermek ve midede ulser semptomlarini ve yaralari iyilestirmeye yardimci olmak icin kullanilmistir.
|
